Abstract:
ادبیات مقاومت، شاخهای از ادبیات متعهد و التزام است که تحت تاثیر شرایطی چون اختناق، استبداد داخلی، نبود آزادیهای فردی و اجتماعی و... شکل میگیرد. در جهان عرب نیز با توجه به اوضاع سیاسی و اجتماعی عربها که آماج انواع ظلمها و فشارها بوده است، این نوع ادبیات جایگاه ویژهای یافته است. مقاومت و پایداری مردم عراق نیز در این میان قابل توجه است و به خوبی در آثار شاعران و نویسندگان عراقی نمود دارد. جابر محمد جابری مشهور به «مدین الموسوی» از جمله شاعران معاصر عراقی است که شاهد ظلم، استبداد و استعمار بوده است. با وجود تبعید و دوری از وطن، برای لحظهای عراق و مردمان سرزمینش را از یاد نبرد. میتوان در آثار و سرودههای وی، نمونههایی از ادبیات مقاومت را دید. این پژوهش، اشعار جابری را از منظر ادبیات مقاومت و پایداری مورد مطالعه و بررسی قرار میدهد.
Machine summary:
مقاومت و پايدارى مردم عراق نيز در اين ميان قابل توجه است و به خوبى در آثار شاعران و نويسندگان عراقى نمود دارد.
از نمونههای بسيار آشنا در ادبيات، شعر مقاومت فلسطين است؛ اما در كنار مسأله فلسطين كه بسيارى از شاعران و نويسندگان عرب به آن پرداخته اند، مقاومت و پايدارى مردم عراق نيز بسيار قابل توجه است و اين را به خوبى میتوان در آثار شاعران و نويسندگان عراقى كه خود از نزديك شاهد ظلم، استعمار و استبداد داخلى بوده اند، ملاحظه نمود.
گفتمان مقاومت در شعر جابري، جنبههای گوناگونى را دربرمى گيرد كه به بررسى آنها خواهيم پرداخت: مبارزه طلبى و جانفشانى جابرى براى بيدارى و به پا خاستن مردم عراق و گام برداشتن آنان در مسير داشتن اراده ملى براى دفاع از كيانشان، اشعارى سروده است: أكْوامٌ مِنْ بَشَر أخْرَجَهَا الشَّارِعُ كَالسَّيْل طِفْلٌ، شَيْخٌ و امرأة تَتَراكَضُ في الشَّارِع أيْدٍ فارِغَة لِتُواجِه أكْوامَ ذِئَاب و رَأيْتُ بِعينيَّ امرأة...
اگرچه جابرى در ابيات بالا، حزن و تأسّف خود را نسبت به ملّتش در برابر دشمنان گرگ صفت به تصوير كشيده؛ اما اين امر باعث چیرگى نااميدى در وجود وى نشده است و در نهايت از شكوفا شدن عراق سخن میگويد: فَأنْتَ تَرَى أنَّ هَذَا الزِّحَام يُطِلُّ عَلَى النَّصْرِ فَجْرَ الغَد (همان: 110).