Abstract:
سدهای زیرزمینی میتوانند جایگزین بسیار مناسبی برای سدهای اصلاحی باشند بهطوری که در دهههای اخیر به علت ویژگیهای ممتازی که دارند بسیار مورد توجه محققان مختلف در سراسر دنیا قرار گرفتند. برداشتهای ژئوالکتریک در محل محور و مخزن پیشنهادی سد زیرزمینی دهبکری به روش سونداژزنی و با استفاده از آرایه شلومبرژه انجام شد. این برداشتها در طول 6 پروفیل (P1 تا P6) صورت گرفت و تعداد 32 سونداژ الکتریک در محدوده مورد نظر انجام شد. نتایج مطالعات ژئو الکتریک حاکی از آن است که یک مدل دو لایه در طول مقاطع ژئوالکتریک وجود دارد که لایه بالایی همان لایه آبرفتی و لایه زیرین سنگ کف می-باشد. لایه آبرفتی، خود به دو بخش خشک در بالا و آبدار در پایین تقسیم میشود. عمق رسیدن به سطح آب زیرزمینی در نقاط مختلف محدوده مورد مطالعه متفاوت است، اما به طور متوسط میتوان آن را 5 متر در نظر گرفت. ضخامت آبرفت نیز در طول پروفیلها متغیر است، اما بیشترین ضخامت آن عموماً در بخشهای میانی مقاطع ژئوالکتریک و بیشتر نزدیک به تکیهگاه راست وجود دارد. بالاترین ضخامت آبرفت در محل سونداژ S26 و معادل 13 متر برآورد شده است. با توجه به مقیاس مقاومت مخصوص الکتریکی لایهها و با عنایت به رخنمون های سنگی دو طرف رودخانه، بهنظر میرسد که سنگ کف در بیشتر نقاط دارای لیتولوژی متناوب از جنس شیل، مارن و ماسه سنگ و در برخی نقاط از جنس مارن میباشد.
Underground dams can be a very suitable alternative to check dams so that in recent decades due to their privileged characteristics, they have attracted the attention of various researchers around the world. Geoelectric samples were carried out at the axle and reservoir of Dehbakri underground dam by sondage putting method and with using Schlumberge array. These samples were performed during 6 profiles (P1 to P6) and 32 electric sondage. The results of geoelectric studies indicate that there is a two-layer model along the geoelectric sections that the upper layer has alluvial and the underlying layer has bedrock. Alluvial layer is divided into dry parts at the top and wet parts at the bottom. The depth of reaching groundwater level varies in different parts of the study area, but on average it can be considered 5 meters. Alluvial thickness also varies during profiles, but the highest thickness is generally in the middle parts of the geoelectric sections and more close to the right support. The highest alluvial thickness was estimated at the S26 catheter site and 13 meters. Considering the specific electrical resistance scale of the layers and considering the rock outcrops on both sides of the river, it seems that the bedrock in most places has alternating lithology made of shale, marl and sandstone and in some parts of the marl material.
Machine summary:
٢- مواد و روش ها موقیت سد زیرزمینی دهبکری 1- Lalehzari and Tabatabai 8- Kardavani 15-Sun 2- Bear 9- Nabavi 16-Yazdani Moghadam 3- Minciardi 10-Alizadeh 17- MoghadamManesh 4- Petersen 11- Cheng 18-Shayan Yeganeh 5- Afkar 12-Yilmaz 19- Nosrati 6- Majidi 13-Orient Quilis 7- Mirzaei 14-SK دهبکری ، از توابع شهرستان بم یکی از ییلاق های مهم استان کرمان است که در دامنه ی کوه شیر و جبال بارز قرار دارد.
)به تصویرصفحه رجوع شود)شکل (٦): برداشت های ژئوالکتریک و نقشه زهکشی از محور سد زیرزمینی دهبکری Fig (6): Geoelectric Samples and Drainage Map of Dehbekari Underground Dam Axis ٣- نتایج و بحث مقیاس مقاومت مخصوص لایه ها نتایج بدست آمده از سونداژهای ژئوالکتریک ، نشان دهنده وجود یک مدل دو لایه در عمق مورد بررسی است .
)به تصویرصفحه رجوع شود) شکل (٨): مقطع ژئوالکتریک ࡼ٢ Fig (8): Geoelectric Cross Section P2 مقطع ژئوالکتریک p٣ فاصله متوسط این مقطع تا مقطع p٢ حدود ٤٥ متر است و سونداژهای ١٥ܵ تا ١٨ܵ بر روی آن قرار دارند.
)به تصویرصفحه رجوع شود) شکل (١٢): مقطع ژئوالکتریک ࡼ٦ Fig (12): Geoelectric Cross Section P6 نتایج مطالعات ژئو الکتریک دهبکری که در مقاطع ژئوالکتریک (P٦ تا P١ ) مشاهده میشود حاکی از آن است که یک مدل دو لایه در طول این مقاطع وجود دارد که لایه بالایی همان لایه آبرفتی و لایه زیرین سنگ کف میباشد.