Abstract:
مبارزات چریکی در قرن بیستم استراتژی مهم برخی سازمان ها و گروه های سیاسی در بعضی کشورها مانند چین ، کوبا، الجزایر، برزیل و ایران به شمار میرفت . مبارزه چریکی رابطه مستقیمی با مکان جغرافیایی دارد؛ شهر و روستا عمده ترین این مکان ها برای انجام نبردهای پارتیزانی به شمار میروند. در ایران گروه هایی با اتخاذ رویکرد مسلحانه و مشی چریکی وارد عرصه مبارزه با رژیم پهلوی شدند که در میان آن ها سازمان چریک های فدایی خلق را میتوان آغازگر این جریان در عرصه عمل قلمداد کرد. پژوهش حاضر سعی دارد با رویکرد توصیفی-تحلیلی و تکیه بر منابع اسنادی و کتابخانه ای به این پرسش ها پاسخ دهد که چه عواملی سبب شد فداییان خلق اولویت مبارزات خود را جنگ چریکی در شهر قرار دهند؟ و نتایج عملکردشان در این زمینه علیه حکومت پهلوی چه بود؟ یافته های پژوهش حکایت از آن دارد که عوامل عمدٔه شکست عملیات سیاهکل ، ویژگیهای کالبدی-فضایی شهرها، محوریت گروه پویان احمدزاده در سازمان و تاثیرپذیری از الگوهای موفق مبارزات چریکی شهری در سایر کشورها به تمرکز فعالیت های سازمان در شهر انجامید. همچنین عملکرد سازمان نشان میدهد پس از انتقال فعالیت ها به شهر، نبردهای چریکی در چهار شیوه تهاجم ، خرابکاری، اعدام انقلابی و تبلیغات مسلحانه با موفقیت بیشتری همراه شد. فداییان خلق ، مبارزه چریکی، جنگ چریکی شهری، شهر، روستا.
Guerrilla fight in the twentieth century was considered as an important strategy for some political groups and organizations across different countries like China, Cuba, Algeria, Brazil, and Iran. Guerrilla fight is directly linked to a geographical place. Therefore, cities and villages are regarded as the main places for the operation of partisan battles. In Iran, some groups adopting an armed policy and guerrilla strategy embarked on combatting the Pahlavi Regime, among which the Organization of Iranian People’s Fedai Guerrillas (OIPFG) can be considered as the initiator of this action in practice. The present research aimed to identify the factors making Iranian People’s Fedia Guerrilas choose cities as their places of priority for the guerrilla warfare and the results of their performance in their urban guerrilla warfare against Pahlavi Regime. The findings of this study using a descriptive-analytical approach and based on documents and library texts show that the following four major factors made the OIPFG centralize its activities in the urban areas: the failure in Siah’kal operation, physical-spatial features of cities, the centrality of the Pooyan-Ahmadzadeh group in the OIPFG, and the emulation of successful patterns of urban guerrilla warfare in other countries. Furthermore, the performance of the OIPFG shows that after their failure in Siah’kal and the transfer of their activities to the cities, guerrilla battles gained more success in four ways of assaults, sabotage, revolutionary executions and armed propaganda.
Machine summary:
بررسيهاي انجام شده بيانگر اين نکته است که با وجود آثار متعدد در مورد گروه هاي چپ به طور اعم و سازمان چريک هاي فدايي خلق به طور اخص ، اما پژوهش مستقلي درباره نقش مکان ها در نبردهاي چريکي سازمان مزبور و عملکرد آن ها در زمينه جنگ چريکي در شهر به رشته تحرير درنيامده است ؛ به همين جهت ، نوشتار حاضر بنا به اهميت موضوع در زمينه تاريخ مبارزات سياسي معاصر در ايران ، قصد دارد با مطالعه آثار و نوشته هاي منسوب به اين سازمان و نيز وقايع تاريخي مرتبط ، در ابتدا جايگاه مکان جغرافيايي در استراتژيهاي سازمان را بررسي کند و به اين سؤال پاسخ دهد که چه عواملي سبب شد فداييان خلق ، جنگ چريکي در شهر را در اولويت مبارزاتي خود قرار دهند؟ و نيز چه عملکردي در زمينه جنگ چريکي شهري عليه حکومت پهلوي از خود نشان دادند؟ مفروض چنين است که شکست عمليات سياهکل تغييرات عمده اي در طرح ريزي مبارزات و انتخاب مکان هاي مبارزه از سوي سازمان ايجاد کرد و انتقال فعاليت هاي سازمان به مراکز شهري سبب شد که موفقيت هاي قابل توجهي به ويژه در زمينه حملات چريکي، خرابکاري، اعدام هاي انقلابي و تبليغات مسلحانه عليه حکومت را به همراه داشته باشد.