Abstract:
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی مداخلات کارکردهای اجرایی بر انعطافپذیری شناختی، حافظهکاری و پیشرفت تحصیلی ریاضی در دانشاموزان با عملکرد هوشی مرزی انجام شد. روش پژوهش نیمهآزمایشی با پیشآزمون– پسآزمون و پیگیری همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشآموزان دختر و پسر با هوشبهر مرزی(70تا 85) پایه سوم ابتدایی شهر یزد بودند که تعداد 40 نفر از انها به روش نمونهگیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و بطور تصادفی در دو گروه ازمایش و کنترل قرار گرفتند. برای آموزش مداخلات کارکردهای اجرایی از بسته آموزشی کارکردهای اجرایی که شامل 10 بازی آموزشی نرمافزاری و 10 بازی آموزشی دستی (مداد-کاغذی) بود استفاده شد. برای بررسی تأثیر این بسته بر انعطافپذیری شناختی، حافظه کاری و پیشرفت تحصیلی ریاضی از آزمونهای ویسکانسین، حافظه دیداری کورنولدی، خرده آزمون فراخنای ارقام وکسلر و آزمون کیمت استفاده شد. دادههای بدست آمده با استفاده از روش تحلیل واریانس چندمتغیره با اندازهگیری مکرر مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده از اجرای این بسته آموزشی نشان داد که آموزش کارکردهای اجرایی توانسته در بهبود انعطافپذیری شناختی، حافظهکاری دیداری و شنیداری و پیشرفت تحصیلی در ریاضی به طور معناداری مؤثر واقع شود. بیشترین تأثیر از مداخله در بهبود تعداد طبقات کشف شده در آزمون ویسکانسین (انعطافپذیری شناختی) و سپس حافظه دیداری مشاهده شد. این مداخله نتوانست در کاهش زمان واکنش آزمودنیها تأثیر معنیداری داشته باشد. درمجموع، این پژوهش اثربخشی مداخلات کارکردهای اجرایی بر انعطافپذیری شناختی، حافظهکاری و پیشرفت تحصیلی ریاضی در دانشاموزان با عملکرد هوشی مرزی را تأیید کرد.
The purpose of this research was to investigate the effectiveness of executive function interventions on cognitive flexibility, working memory and math academic achievement in students with borderline intellectual function. The research method was semi-experimental with pre-test - post-test and follow-up with control group. The statistical population of this research included all students with borderline intellectual function in the third grade of elementary school in Yazd city, 40 pupils were selected by the combined sampling method and were randomly divided into two experimental and control groups. Executive function training package which included 10 software educational games and 10 games with pencil-paper was used to teach executive function interventions. To investigate the effect of this package on cognitive flexibility, working memory and academic achievement in mathematics, Wisconsin tests, Kornoldi visual memory and Digit span subtest and KeyMath test were used. The obtained data were analyzed using analysis variance with repeated measures. The results obtained from the implementation of this educational package showed that the training of executive functions was able to significantly improve cognitive flexibility, visual and auditory working memory and academic achivement in mathematics. The greatest effect of the intervention was observed in improving the number of discovered classes in the Wisconsin test (cognitive flexibility) and then visual memory. This intervention could not have a significant effect in reducing the reaction time of the subjects. Overall, this research confirmed the effectiveness of executive function interventions on cognitive flexibility, working memory and math academic achievement in students with borderline intellectual function.
Machine summary:
با توجه به اثربخشی مداخلات کارکردهای اجرایی بر انعطافپذیری شناختی، حافظۀ کاری و پیشرفت تحصیلی ریاضی در دانشآموزان با عملکرد هوشی مرزی، پیشنهاد میشود، این مداخلات در اولویت مداخلات آموزشی برای این گروه از دانشآموزان قرار گیرد.
پژوهش حاضر با توجه به شیوع بالای عملکرد هوشی مرزی در مدارس و فقدان قابلملاحظۀ پژوهشها و مداخلات آموزشی بر روی این گروه از دانشاموزان، همچنین اهمیت بسیار زیاد کارکردهای اجرایی در مهارتهای تحصیلی و اجتماعی شکل گرفته است، تا میزان اثربخشی مداخلات کارکردهای اجرایی بر بهبود مهارتهای انعطافپذیری شناختی، حافظۀ کاری و همچنین پیشرفت تحصیلی ریاضی در دانشآموزان با عملکرد هوشی مرزی پایۀ سوم ابتدایی را بررسی کند.
5. بحث و نتیجهگیری هدف اصلی این پژوهش بررسی اثربخشی مداخلات کارکردهای اجرایی بر انعطافپذیری شناختی، حافظۀ کاری و پیشرفت تحصیلی ریاضی در دانشآموزان دارای عملکرد هوشی مرزی پایۀ سوم ابتدایی بود.
در کل، نتایج بهدستآمده از اجرای این بستۀ آموزشی نشان داد که آموزش کارکردهای اجرایی توانسته در بهبود انعطافپذیری شناختی، حافظۀ کاری و پیشرفت تحصیلی در ریاضی به دانشآموزان با عملکرد هوشی مرزی به طور معناداری مؤثر واقع شود.
مداخلات کارکردهای اجرایی در این پژوهش نیز توانست انعطافپذیری شناختی و حافظۀ کاری را در دانشآموزان با عملکرد هوشی مرزی بهطور معناداری افزایش دهد.
با توجه به اینکه انعطافپذیری شناختی و حافظۀ کاری از فرایندهای ضروری در کارکردهای اجرایی و از مهارتهای مهم در یادگیری و انجام تکالیف تحصیلی هستند (Meltzer,2007; Alloway,2010; Lan et al, 2011; Cortés Pascual et al, 2019; Tsubomi, and Watanabe, 2017) ، افزایش آنها میتواند کمک فراوانی برای بهبود وضعیت تحصیلی دانشآموزان با عملکرد هوشی مرزی باشد.
در این پژوهش نیز آموزش کارکردهای اجرایی علاوهبر افزایش انعطافپذیری شناختی و حافظۀ کاری بر پیشرفت تحصیلی ریاضی آزمودنیها نیز تأثیر مثبت و معنیداری داشته است.