Abstract:
بازار فارکس یکی از مهمترین بازارهای مالی است که بصورت غیر مستقیم، در بستر اینترنت و از طریق کارگزاری امکان خرید و فروش ارزهای خارجی را برای معامله گران فراهم می کند. مقاله پیش رو به روش توصیفی -تحلیلی از یک سو، به تبیین ماهیت بازار فارکس و ساختار آن بازار می پردازد و از سوی دیگر، با استناد به قرآن و سنت، ماهیت فقهی آن را بررسی می نماید. در بررسی نقد های وارد شده درخصوص بازار مذکور روش بررسی در دو ساحت اصلی اولا رویکرد خرد ( قرارداد بین معامله گر و کارگزار) و تفکیک آن با رویکرد کلان (مصلحت حکمرانی) از یک منظر و ثانیا بررسی در قالب تفکیک بین ماهیت بازار فارکس ومقدمات و الزامات ورود به بازار، تعریف شده است؛ نتایج این پژوهش نشان می دهد بر اساس مبانی فقهی، اصل معامله در چنین بازاری اشکال ندارد بدلیل این که تمامی شرایط صحت را دارا است و ادله ای همچون «اوفوا بالعقود» و «المسلمون عند شروطهم» جاری می شود. در مقابل این نظریه، اشکالات فقهی همچون اکل مال به باطل، قاعده نفی سبیل، غرری، صوری و ربوی بودن معامله، و اشکالات حقوقی نظیر فقدان پیگرد قضائی در مجامع بین المللی و عدم امکان اخذ مجوز برای فعالیت در بازار فارکس در سطح اقتصاد ملی بیان گردیده است. نتیجه بررسی و نقد این دو دسته ایراد فقهی و حقوقی با روش بررسی تحلیلی ذکر شده نشان می دهد غالب اشکالات به مقدمات و الزامات ورود به بازار است، دسته ای از اشکالات مربوط به رویکرد کلان یا مصلحت حکمرانی است که برای اقتصاد ایران قابل ذکر می باشد و به صحت شرعی معاملات در این بازار ایرادی وارد نمی کند.
The forex market is one of the most important financial markets, which indirectly, on the Internet and through brokerage, provides traders with the possibility of buying and selling foreign currencies. On the one hand, the following article explains the nature of the forex market and its structure using a descriptive-analytical method, and on the other hand, it examines its jurisprudential nature by referring to the Qur'an and Sunnah. In reviewing the criticisms about the mentioned market, the method of investigation is in two main areas, first, the micro approach (the contract between the trader and the broker) and its separation from the macro approach (the interest of governance) from one point of view, and secondly, the investigation in the form of distinguishing between the nature of the forex market and the precedents. and the market entry requirements are defined; The results of this research show that based on jurisprudential principles, there is no problem with the principle of transaction in such a market because it has all the conditions of validity and evidences such as "Afwa al-Aqud" and "Muslims on their terms" are valid. In contrast to this theory, jurisprudential problems such as the right to falsehood, the rule of negation of the mustache, false, formal and usurious nature of the transaction, and legal problems such as the lack of prosecution in international forums and the impossibility of obtaining a license to operate in the forex market at the level of the national economy.
Machine summary:
مقدمه انسان ها در گذر زمان ، سطح دانش و علوم خود را ارتقاء داده و با به کارگیری قدرت تفکر و خلاقیت توانسته اند روش زندگی خود را تغییر دهند، به نحوی که نوع روابط اجتماعی و شکل زندگی آن ها متفاوت شده و در هر عصر و زمانی مسائل جدیدی را مطرح نموده که در قبل هیچ سابقه ای نداشته و بر اثر این تغییر و تحولات ، به معامله های جدیدی دست پیداکرده اند که در روایات و متون اصلی ، سخنی از آن ها به میان نیامده و احکام آن ها بیان نشده است ، لذا بر آن شدیم تا بازار فارکس که ازنظر حجم معامله های روزانه ، جزء بزرگترین بازارهای موجود در دنیا است که امکان ورود و خروج آن در کمتر از ثانیه و لحظه وجود دارد و به علاوه این بازار به دلیل نقدشوندگی بالا، دادن اعتبار به مشتریان ، امکان مدیریت موقعیت ها و فرصت های بسیار با سرمایه اندک دارای جذابیت زیادی بوده و باعث شده افراد بسیاری به دنبال کسب اطلاعات درباره این بازار و زمینه حضور و کسب درآمد در آن باشند و از سویی یکی از ثمرات از هم پاشیدن قرارداد برتون وودز در دهه ٧٠ میلادی است (برارپور، ١٣٩٧) را موردبررسی قرار داده تا معامله های بازار ارز با ویژگیهای بازار فارکس که پیشینه ای برای آن تا قبل از توافق نامه برتون وودز نبود را با رویکرد فقهی بررسی کنیم .