تحلیل چیدمان کالبدی- اجتماعی قدرت در مناطق شهری؛ (مطالعه‌ موردی: مناطق پنج‌گانه شهر ارومیه) Journal Article

شهرها به‌عنوان واحدهای سیاسی، بازتاب‌کننده خطوط اصلی قدرت و نفوذ اقتصادی هستند. برهمین اساس می‌توان ادعا نمود که فضا در شهرها زاییده قدرت بوده و قدرت در شهرها از لایه‌های فضایی متنوع کالبدی، اقتصادی و اجتماعی تشکیل یافته است. به‌طوری که با شناخت و تحلیل الگوهای موجود در روابط بین قدرت و سازمان سیاسی در شهر، فضا و برنامه‌ریزی شهری، می‌توان زمینه را برای کارایی برنامه‌ریزی فضایی مهیا کرد. لذا پژوهش حاضر با مطالعه‌ موردی مناطق شهری ارومیه در پی آن بوده تا با بهره‌گیری از شاخص‌های مذکور بتواند چیدمان کالبدی- اجتماعی قدرت در شهرها را تحلیل نماید. نوع تحقیق حاضر کاربردی بوده و روش انجام کار توصیفی- تحلیلی می‌باشد و گردآوری اطلاعات نیز از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی (مراجعه به ادارات) صورت گرفته است. برای نیل به هدف تحقیق، تعداد 15 شاخص از بین عوامل متنوع انتخاب گردیده و در نرم‌افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی نسبت به آماده‌سازی لایه‌‌های اطلاعاتی، استانداردسازی و تحلیل آن‌ها اقدام شده است. سپس برای اینکه بتوان چیدمان فضایی قدرت را در مناطق پنج‌گانه شهر ارومیه تحلیل کرد، مدل SECA در نرم‌افزار Lingo با مقدار بهینه 64/0 و = 3 β اجرا گردیده است. نتایج بدست آمده بیانگر بیش‌ترین قدرت در منطقه پنج به‌عنوان مناطق اعیان‌نشین (محدوده خیابان‌های دانشکده، کوی کهرم، کوی مهندسین، گلشهر و ...) شهر ارومیه بوده به‌طوری که قطعات ویلایی، مجتمع‌های تجاری، آموزشگاه‌های نمونه غیرانتفاعی، بناهای نوساز با سازه مقاوم، سکونت افراد با جایگاه اجتماعی بالا نظیر پزشکان، صاحبان سرمایه، مهندسین، مجتمع های مسکونی و ... در این محدوده واقع گردیده است.

Cities as a political unit reflect the main lines of power and economic influence. With the same reason it can be argued that urban spaces are a source of power that consists of diverse physical, economic and social spatial layers. In other words, by recognizing and analyzing the existing patterns in the relationship between power and political organization in the city, urban space and planning, can provide the basis for the efficiency of spatial planning. Therefore, the present research, by studying five zone of the city of Urmia, has sought to analyze the physical-social arrangement of power in the cities by using the mentioned indicators. The research is applied in nature and the method used is descriptive-analytical and the data are collected through library and field (refer to the departments) studies. In order to accomplish the goal, 15 indicators were selected from various factors, and standardized and analyzed through the geographic information system software. Then, in order to be able to analyze the spatial arrangement of power in the five regions of Urmia, the SECA model was implemented in Lingo software with the optimal value of 0.64 and β= 3. The obtained results show that the most power is in Panj, a residential zone of Urmia. In a way that the area consists of villas, commercial complexes, non-profit model schools, newly built buildings with resistant structures, residence of people with high social status such as doctors, capital owners, engineers, residential complexes.

Diener ); (٢٠١٨ ,Amandin Zinga); (٢٠١٥ ,Therborn)؛ ( ,Malterre-Barthes (2020 فصلنامه برنامه ریزی وآمایش فضا 10 در گام بعد برای هریک از شاخص های فضایی تببین کننده قدرت با استفاده از نرم افزار GIS، پایگاه داده تشکیل شده و عملیات ژئورفرنس کردن لایه های اطلاعاتی انجام شده است . فصلنامه برنامه ریزی وآمایش فضا 19 جدول ١٠: ارزیابی چیدمان کالبدی- اجتماعی قدرت در مناطق پنج گانه شهر ارومیه و وزن دهی شاخص ها مبتنی بر مدل SECA {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} Table 10: Evaluation of the physical-social arrangement of power in the five regions of Urmia city and the weighting of indicators based on the SECA model نتایج حاصل از اجرای مدل SECA در نرم افزار لینگو بیانگر آن است که چیدمان کالبدی- اجتماعی قدرت در شهر ارومیه به ترتیب از بیش ترین به کم ترین ، مربوط به مناطق پنج ، دو، یک ، چهار و سه بوده است . شکل ٣: ارزیابی چیدمان کالبدی- اجتماعی قدرت در مناطق پنج گانه شهر ارومیه مبتنی بر مدل SECA / Figure 3: Evaluation of the physical-social structure of power in the five regions of Urmia based on the SECA فصلنامه برنامه ریزی وآمایش فضا 20 ٣-٢- بحث تحلیل نتایج حاصله نشان میدهد که براساس شاخص مالکیت ابنیه ، بخش عمده همه مناطق در پهنه با قدرت زیاد واقع شده و براساس شاخص تعداد افراد باسواد بخش غالب همه مناطق در پهنه قدرت خیلی کم قرار گرفته است .