Abstract:
حقوق کودک به صورت خاص و به ویژه پس از وضع کنوانسیون حقوق کودک از جوانب متفاوت مورد توجه قرار گرفته است. در پژوهش حاضر با اهتمام به روش‌شناسی مبتنی بر توصیف و تمرکز بر گزاره‌های هنجارگذار، حقوق کودک به سه دسته حق تامین، حق حمایت و حق مشارکت تقسیم شده و سپس با وجه نظر قرار دادن حق‌های تامین، این حق‌ها به دو دسته حقوق تامین ناظر بر حقوق جسمی و حقوق تامین ناظر بر حقوق روحی و روانی، در کنوانسیون حقوق کودک و نظام حقوقی ایران تقسیم شده است. پژوهش حاضر صرفا به حق تامین کودک در کنوانسیون و نظام حقوقی ایران پرداخته و با تقسیم ابداعی حق تامین به حق تامین جسمی و روحی، معتقد است که از بعد جسمی، میان این دو، تمایزی بنیادین به چشم نمی‌خورد؛ اما از موارد افتراق حقوق ایران و کنوانسیون حقوق کودک در تصریح به حمایت از ابعاد روحی و روانی است. هرچند کنوانسیون به صورت تلویحی به این امر می‌پردازد، اما نظام حقوقی ایران در این خصوص از معیاری دوگانه بهره می‌‌برد. در خصوص دختران، به صراحت و دقیق به این امر اشاره نموده است، در حالی‌که در غیر از موارد فوق، صرفا مواردی عام و برخی مصادیق را مورد توجه قرار داده است. با این حال، رویه قضائی سعی در جبران این امر با صدور آراء مرتبط می‌نماید. نمونه دیگر اینکه، در کنوانسیون حقوق کودک، به حق داشتن نام اکتفاء شده، در حالی که در نظام حقوقی ایران، حق داشتن نام نیکو مورد تصریح قرار گرفته است. بدون تردید در این خصوص، نظام حقوقی ایران نسبت به کنوانسیون، کامل‌تر و با حقوق کودک، سازگارتر است. همچنین کنوانسیون حقوق کودک صرفا بر حق داشتن خانواده تاکید نموده و از حق کودک در داشتن نسب قانونی، سخنی به میان نیاورده است. این در حالی است که نظام حقوقی ایران، از حق کودک در داشتن نسب، و همچنین داشتن خانواده، سخن به میان آورده و از جوانب مختلف بر این امر تاکید کرده است. با توجه به آنچه گفته شد، نظام حقوقی ایران، علاوه‌بر حق داشتن خانواده، به حق کودک در داشتن نسب مشروع نیز تاکید دارد و از این جهت حمایتی فراتر از کنوانسیون برای کودک در نظر می‌گیرد. این امر نباید موجب این پندار گردد که کودک ناشی از نسب نامشروع در نظام حقوقی ایران، دارای حقوق نیست، بلکه در این موارد، کودک مزبور از همه حقوق سایر کودکان جز حق توارث برخوردار است. حق تامینرفتار انسانی نیز در نظام حقوقی ایران، به شکل ایجابی مورد تقنین قرار نگرفته است و مقنن صرفا به بیان جنبهسلبی ممنوعیت شکنجه جسمی و روحی اکتفاء نموده است؛ که ضروری است این امر در تقنینات آینده مورد توجهقرار گیرد.
Children's rights have been taken into account from different aspects, esp. in consequent of establishment of the Convention on the Rights of the Child. The present research by considering the methodology based on descriptive and focusing on normative propositions of children's rights, has been divided into three main categories: the right to provide protection, the right to participation, and then, considering the rights to ensure implementing which has been divided into two parts: the right to provide for physical rights and Provisional ones as emotional and mental rights in the Convention on the Rights of the Child and Iran's legal system. The present research deals merely with the right to provide for the child in the convention and legal system of Iran, through innovative categorizing the right to provide for physical and mental support. It is highly believed that there is no fundamental difference between these two from the physical aspect; however, from the cases of differentiation between the legal system of Iran and the Convention on the Rights of the Child, it would be specified to support the spiritual and psychological dimensions. Although the Convention deals with such cases implicitly, the Iranian legal system applys a double standard policy in this regard, i.e. about girls, clearly declared and precisely striken the point, while any other case than the above mentioned, there would seem only paying attention to general cases and some relevant examples. However, the judicial procedure aims to compensate for this by issuing related decisions and verdicts. Another example is that in the Convention on the Rights of the Child, the right to have a name is cleatly sufficient, while in the Iranian legal system, the right to have a good name is restriclty specified. Undoubtedly, in this regard, Iran's legal system is more complete than the convention and more compatible with children's rights. Also, the Convention on the Rights of the Child only emphasized the right to have a family but not mentioned the right of the child to have a legal lineage. Simultaneously, the Iranian legal system has provisionized the right of the child to have a lineage as well as to have a family which emphasized this from various aspects. According to what above said, Iran's legal system, in addition to the right to have a family, emphasizes the right of the child to have a legitimate lineage, and therefore considers superior protection beyond the convention for the child. This should not lead to the idea that a child born of illegitimate parentage does not have rights in Iran's legal system, but in these cases, the said child has all the rights of other children except the right of inheritance. The right to ensure human behavior has not been legislated positively in Iran's legal system, besides the legislator has limited himself to stating the negative aspect of the prohibition of physical and mental torture, which is necessary to be taken into consideration in future legislations.
(
, 
, 
)
