Abstract:
مقدمه و هدف: اهمیت حفظ تنوع زیستی به دلیل نقش آن در تعادل زمین قابل چشمپوشی نیست. همچنین، کاهش توان تولید و سرمایه بیولوژیکی ناشی از تخریب تنوع زیستی میباشد و دستیابی به توسعه پایدار با تخریب تنوع زیستی امکان پذیر نمیباشد. از این رو، هدف از این پژوهش ارزیابی تنوع گونههای عمده زراعی در استان گلستان با استفاده از شاخص شانون و شاخص یکنواختی است. مواد و روش ها: در این مطالعه جهت بررسی وضعیت تنوع زیستی از شاخص غنای گونه ای، شاخص یکنواختی و شاخصهای تنوع زیستی شاخص شانون-وینر استفاده شده است. محصولات زراعی در این بررسی ها مشتمل بر 25 گونه زراعی هستند و برای جمعآوری دادهها از اخرین اطلاعات موجود در سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان مربوط به سال زراعی 1397-1396 استفاده شده است که در آن نام انواع محصولات زراعی (شامل شش گروه غلات، نباتات علوفهای، حبوبات، سبزیجات، محصولات دارویی و صنعتی و محصولات جالیزی میباشد) به همراه سطوح زیر کشت برحسب هکتار و مقدار تولید محصول نهایی بر حسب تن در آن وجود دارد. یافته ها: بر اساس نتایج ، تنوع زراعی استان گلستان در بازه 74/0 (شهرستان گمیشان) تا 25/2 (شهرستان بندرگز) قرار دارد (مقدار کل شاخص شانون محصولات زراعی در کل استان گلستان رقم 69/1 را نشان میدهد) و شاخص یکنواختی نیز نشان میدهد که یکنواختی گونه ای در شهرستان بندرگز با 75/0 بیشترین و در شهرستانهای گمیشان با 31/0 و کلاله با 30/0 کمترین مقدار را دارا است که این میتواند ناشی از تفاوتهای اقلیمی و مقدار نهادههای موجود و مدیریت مزرعه در شهرستانهای استان باشد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به آنکه مقدار شاخص شانون در دامنه صفر تا 5 وجود دارد و از آنجا که مقدار نهایی آن تنها در محیطهای طبیعی و بکر متصور میباشد؛ لذا میتوان مقدار شاخص بدست آمده برای محصولات زراعی استان گلستان را براساس سطوح کشت (به مقدار 1.69) متوسط ارزیابی کرد.
Introduction: Biodiversity as an approach to achieve sustainable development, play an important role in food security and earth balance. Also, the reduction of production capacity and biological capital is due to the destruction of biodiversity. Methods: The required data have been collected from the agricultural jihad management of the cities of Golestan province in the form of 25 types of crops for 2017-2018. Findings: According to the results, crop diversity of Golestan province is in the range of 0.74 (Gomishan city) to 2.25 (Bandar-e-Gaz city) And the uniformity index also shows that the species uniformity in Bandar-e-Gaz city with 0.75 has the highest and in Gomishan cities with 0.31 and Kalaleh with 0.30 has the lowest value. This can be due to climate differences and the number of available inputs and farm management in the cities of the province. Conclusion: Due to the importance of agriculture in the economy of Golestan province and the existence of climatic differences in soil science, hydrology, and the range of changes in climatic parameters such as rainfall, temperature, and evaporation from the south to north of Golestan province; To plan for maintaining sustainability and biodiversity, more extensive studies should be conducted on crop and horticultural diversity of different climates in Golestan province.