Abstract:
شعر عاشورایی در ادبیات عرب قدمتی طولانی دارد. بعد از شهادت امام حسین(ع) همیشه شاعرانی بودند که به مدح و رثای حضرت پرداختهاند. محمد مهدی جواهری (۱۹۰۰-۱۹۹۷م/ ۱۲۷۹-۱۳۷۶ش) یکی از بزرگترین شاعران سنتگرا و در عین حال انقلابی عربی در قرن بیستم است. دیوان سترگ شعر وی که هفت مجلد است شامل اشعار مختلف سیاسی، اجتماعی، اخلاقی و دینی است. در این میان او چکامههای شورانگیز زیبایی نیز در ستایش سالار شهیدان سروده است. در مقاله حاضر سعی شدهاست مهمترین مضامین و درسهای نهضت حسینی در چکامه «عاشوراء» وی بازخوانی و تبیین شود. نتایج پژوهش حاکی از آن است که جواهری از همه بیشتر به ظلمستیزی، عزت و شجاعت امام(ع) نظر دارد و سعی دارد با اشاره به ظلم حکومت اموی و جنایات یزید، شکوه حرکت حسینی و برکات آن را در طول تاریخ به نمایش گذارد.
Ashura poetry enjoys a long history in Arabic literature, as it started since the martyrdom of Imam al-Husayn. It has been on the increase over time. Muhammad Mahdi al-Jawahiri (1279-1376 Sh/ 1900-1997) was one of the mist famous traditionist and revolutionary Arab poets whose poetical works take seven thick volumes. In his Ashura-themed poems he highlights Imam al-Husayn's character of combating tyranny, favoring self-esteem, and being courageous. In this way, he echoes Imam al-Husayn's sublime aims and sheds light on the Umayyads' and Yazid's oppressions.
Machine summary:
این نوع شعر در ادبیات عرب نیز قدمتی طولانی دارد و از زمان شهادت امام حسین7 به بعد در دورههای مختلف همیشه شاعرانی بودهاند که به مدح و رثای حضرت پرداختهاند.
جواهری آشکارا به این دلیری و شجاعت حضرتش اشاره میکند و در تعبیری ادبی بیان میدارد که در میدان شجاعت زاده علی7 گوی سبقت را از همگان ربوده است: او برای امام7 تعبیر أصید را به کار میبرد که به معنای با غرور و شجاع (از اسامی شیر) است: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} 3.
جواهری در مواضع متعدد از قصیده خود به افشای چهره یزید میپردازد تا هرگونه شک و شبهه را پیرامون فساد او از ذهن مخاطب بزداید: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} «این مطلب نیز از نظر تاریخ و روایات مسلّم است که یکی از صفات بارز یزید دائم الخمر بودن او بود تا آنجا که گفتهاند سبب مرگ او افراط در آشامیدن شراب بودهاست.
روزی که اغلب امت در امتحان ولایتپذیری مردود شدند و گویا تاریخ عرب به قهقرا برگشت و آن همه شکوه و فخر بر باد رفت: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} وی اشاره میکند که از اخلاق عرب به دور است که بر پیمان خود وفادار نماند، اما مردم آن روزگار با فرزند پیغمبر خویش این کار را کردند: ای کاش بزرگان ما در بدر، ناله خزرجیان را از ضربات نیزه میدیدند.
ب) پشیمانی یزید؟ جواهری در یکی از ابیاتی که به توصیف یزید میپردازد، میگوید: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} شاعر بیان کرده است که یزید وقتی خبر کشته شدن امام حسین7 را شنید از کرده خود پشیمان شد.