Abstract:
متانول یکی از محصولات اصلی صنعت پتروشیمی کشور شمرده می شود که افزون بر مصارف داخلی، بخش مهمی از صادرات محصولات پتروشیمیایی را نیز شامل می شود. هم زمان با افزایش جهانی قیمت نفت و گاز به دلیل تغییر و تحولات اخیر در جهان (ازجمله حمله روسیه به اوکراین و افزایش تقاضای جهانی انرژی) و به تبع آن، افزایش قیمت خوراک واحدهای پتروشیمی (متانول سازان)، قیمت محصول تولیدی این واحدها (متانول) به تناسب قیمت خوراک رشد نکرده و این موضوع به همراه تغییرات شدید قیمت یوتیلیتی، موجب شده است که حاشیه سود متانول سازان به شدت کاهش یابد تا جایی که برخی از آن ها در ماه های اخیر اقدام به تعطیلی فعالیت کرده اند. این موضوع، موجب بیکاری افراد فعال در این مجتمع ها شده و در کنار آن، توجیه اقتصادی واحدهای در حال ساخت متانول و نیز تامین خوراک واحدهای پایین دست صنعت پتروشیمی را که از متانول به عنوان خوراک استفاده می کنند، با چالش جدی مواجه ساخته است. با توجه به پیامدهای امنیت انرژی مترتب بر تداوم وضعیت موجود، راهبردهایی از قبیل 1 اصلاح قیمت گذاری خوراک شرکت های متانولی بر اساس قیمت فروش محصول آن ها، 2 قیمت گذاری یوتیلیتی متناسب با سهم آن در هزینه های شرکت های متانولی و 3 سرمایه گذاری شرکت های متانولی در زنجیره پایین دست صنعت متانول باید در دستور کار قرار گیرد.
Machine summary:
همزمان با افزایش جهانی قیمت نفت و گاز به دلیل تغییر و تحولات اخیر در جهان (ازجمله حمله روسیه به اوکراین و افزایش تقاضای جهانی انرژی) و بهتبع آن، افزایش قیمت خوراک واحدهای پتروشیمی (متانولسازان)، قیمت محصول تولیدی این واحدها (متانول) به تناسب قیمت خوراک رشد نکرده و این موضوع به همراه تغییرات شدید قیمت یوتیلیتی، موجب شده است که حاشیه سود متانولسازان بهشدت کاهش یابد تا جایی که برخی از آنها در ماههای اخیر اقدام به تعطیلی فعالیت کردهاند.
بهرغم این سرمایهگذاریها، برخی عوامل خارجی (بحران جهانی انرژی و بهتبع آن، افزایش قیمت خوراک، افزایش نیافتن متناسب قیمت متانول صادراتی و هزینههای ناشی از تحریم) و عوامل داخلی (تغییر فرمول قیمتگذاری خوراک، افزایش قیمت یوتیلیتی و قطعی گاز بهعنوان خوراک واحدهای متانولساز) موجب شده است که سودآوری شرکتهای موجود بهشدت کاهش یابد و در ادامه توجیه اقتصادی و فنی پروژههای در دست اجرا در حوزه تولید متانول و صنایع پاییندست آن با چالش جدی مواجه شود؛ ضمن اینکه توقف واحدهای فعال موجب افزایش بیکاری و همچنین، کاهش ورود ارز به کشور میشود.
همانطور که از جدول زیر پیداست، پتروشیمی کاوه پس از پتروشیمی زاگرس بیشترین ظرفیت اسمی تولید متانول ایران را به خود اختصاص داده است، اما نرخ بهرهبرداری آن در سال 1400، تنها 5/37 درصد بود و در سال 1401 نیز در مقاطعی از سال شاهد تعطیلی این مجتمع به دلیل زیانده شدن فرایند تولید در نتیجة افزایش قیمت خوراک و یوتیلیتی و عدم افزایش قیمت جهانی متانول بودیم.