Abstract:
یکی ازچالش مهم اجتماعی در دوره قاجار شیوع بیماریها و قحطی بود و تا قبل از همهگیری بیماری کرونا در سالهای اخیر، کمتر کسی گمان میکرد که یک بیماری ویروسی، دلیل بحران اجتماعی در قرن بیست و یکم باشد. در این مقاله کوشش شده است که با روش تحلیلی-توصیفی و با اتکا به مطالعات کتابخانهای منابع و اسناد، مقایسهای در رفتارهای اجتماعی که باعث شیوع بیشتر و یا عدم کنترل به موقع بیماریهای همهگیر در عصر قاجار و در قرن اخیر در ایران شده است، انجام دهیم و به این مسئله پرداخته شده که آیا نوع بیماریهای همهگیر در دوره قاجار و قرن حاضر تاثیری بر پذیرش طب مدرن از سوی جامعه آن زمان قاجار و امروزه داشته و آیا میتوان چنین تحلیل کرد که اصل اساسی در تغییر ساختار جامعه مانند تغییرات در دانش، نگرش، بینش و دست آخر رفتار جامعه به میزان نیاز جامعه به فرهنگ و دانش جدید است و این ضرورت پارادایم جدیدی در جامعه طلب میکند؟ مسئله دیگر که مورد بررسی قرار گرفته این است که تغییرات فرهنگی در سطوح مختلف جامعه چگونه روی میدهد و کدام قسمت جامعه این تغییرات را میپذیرد و در فرهنگ سنتی خود حل میکند و یا بنای مخالفت با آن را میگذارد؟ نظر به اینکه مراکز فرهنگی وعلمی و دانشگاهی درجامعه ایران نسبت به زمان قاجار رشد یافته است، انتظار میرفت که در مقابل بحران مشابه مثل شیوع بیماری واگیر، ما مشکلات صد و اندی سال پیش اجتماعی و فرهنگی را نداشته باشیم، اما در همهگیری کرونا، با اینکه دارای دانش اجتماعی بالاتری بودیم و دارای فرهنگ غنیتر و تجربه زیسته بالاتر بودیم، به نظر میرسد اگرچه در حجمی کمتر، اما کماکان همه مشکلات دوره قاجار را داشتهایم.
One of the important social challenges in the Qajar period was the spread of diseases and famine, and until the epidemic of corona disease in recent years, few people thought that a viral disease would be the cause of the social crisis in the 21st century. In this article, an attempt has been made to compare the social behaviors that caused more spread or lack of timely control of epidemic diseases in the Qajar era and in the last century in Iran, with the analytical-descriptive method and relying on the library studies of sources and documents, and it has been addressed whether the type of epidemic diseases in the Qajar period and the current century had an effect on the acceptance of modern medicine by the Qajar society at that time and today, and whether it can be analyzed that the basic principle in changing the structure of society, such as changes in knowledge , the attitude, vision and finally the behavior of the society is to the extent of the society's need for new culture and knowledge, and this necessity demands a new paradigm in the society? Another issue that has been investigated is how cultural changes occur at different levels of society and which part of society accepts these changes and resolves them in their traditional culture or sets the foundation for opposing it? Considering that the cultural, scientific and academic centers in Iranian society have grown compared to the Qajar era, it was expected that in the face of a similar crisis such as the outbreak of a contagious disease, we would not have the social and cultural problems of hundreds of years ago, but in the Corona epidemic, despite to have higher social knowledge and had richer culture and higher lived experience, it seems that although in a smaller volume, we still had all the problems of the Qajar period.
Machine summary:
در این مقاله کوشش شده است که با روش تحلیلی-توصیفی و با اتکا به مطالعات کتابخانهای منابع و اسناد، مقایسهای در رفتارهای اجتماعی که باعث شیوع بیشتر و یا عدم کنترل به موقع بیماریهای همهگیر در عصر قاجار و در قرن اخیر در ایران شده است، انجام دهیم و به این مسئله پرداخته شده که آیا نوع بیماریهای همهگیر در دوره قاجار و قرن حاضر تاثیری بر پذیرش طب مدرن از سوی جامعه آن زمان قاجار و امروزه داشته و آیا میتوان چنین تحلیل کرد که اصل اساسی در تغییر ساختار جامعه مانند تغییرات در دانش، نگرش، بینش و دست آخر رفتار جامعه به میزان نیاز جامعه به فرهنگ و دانش جدید است و این ضرورت پارادایم3 جدیدی در جامعه طلب میکند؟ مسئله دیگر که مورد بررسی قرار گرفته این است که تغییرات فرهنگی در سطوح مختلف جامعه چگونه روی میدهد و کدام قسمت جامعه این تغییرات را میپذیرد و در فرهنگ سنتی خود حل میکند و یا بنای مخالفت با آن را میگذارد؟ نظر به اینکه مراکز فرهنگی وعلمی و دانشگاهی درجامعه ایران نسبت به زمان قاجار رشد یافته است، انتظار میرفت که در مقابل بحران مشابه مثل شیوع بیماری واگیر، ما مشکلات صد و اندی سال پیش اجتماعی و فرهنگی را نداشته باشیم، اما در همهگیری کرونا، با اینکه دارای دانش اجتماعی بالاتری بودیم و دارای فرهنگ غنیتر و تجربه زیسته بالاتر بودیم، به نظر میرسد اگرچه در حجمی کمتر، اما کماکان همه مشکلات دوره قاجار را داشتهایم.