Abstract:
شناخت و بررسی مکاتب حدیثی شیعه از مهمترین مباحث علوم حدیث است که بافهم آن می توان هرچه
بیشتر با سیر تطور و کیفیت علوم و مباحث مختلف حدیث، آشنا شد. در این میان مکتب حدیثی قم و بغداد
به دلیل اهتمام شدید این دو مکتب بر حفظ و جمعآوری برای شناخت روایات سره از ناسره که درگذر زمان
به مجموعههای حدیثی راهیافتهاند، معیارهایی برای ارزیابی احادیث عنوان کردهاند که مهمترین این معیارها
در مکتب حدیثی قم؛ ارزیابی بهوسیله عرضة حدیث با قرآن وسنت، صحت سند، وجود روایات در کتابهای
مشهور و معتبر، اعتماد به نگاشتههای مشهور اصحاب، برخورد احتیاطآمیز با منفردات برخی راویان به سبب
توثیق نشدن آنها، استناد به آرای نقادان برجسته و تحلیل محتوای حدیث است و مهمترین معیار ارزیابی
احادیث در مکتب بغداد عرضة حدیث به عقل و در رتبه بعد عرضة حدیث به قرآن و سنت، صحت سند و
اعتماد به اخبار واحد محفوف به قرائن است.
Machine summary:
در اين ميان مکتب حديثي قم و بغداد به دليل اهتمام شديد اين دو مکتب بر حفظ و جمع آوري براي شناخت روايات سره از ناسره که درگذر زمان به مجموعه هاي حديثي راه يافته اند، معيارهايي براي ارزيابي احاديث عنوان کرده اند که مهم ترين اين معيارها در مکتب حديثي قم ؛ ارزيابي به وسيله عرضۀ حديث با قرآن وسنت ، صحت سند، وجود روايات در کتاب هاي مشهور و معتبر، اعتماد به نگاشته هاي مشهور اصحاب ، برخورد احتياط آميز با منفردات برخي راويان به سبب توثيق نشدن آن ها، استناد به آراي نقادان برجسته و تحليل محتواي حديث است و مهم ترين معيار ارزيابي احاديث در مکتب بغداد عرضۀ حديث به عقل و در رتبه بعد عرضۀ حديث به قرآن و سنت ، صحت سند و اعتماد به اخبار واحد محفوف به قرائن است .
ب ) عدم مخالفت با سنت يکي ديگر از معيارهاي ارزيابي حديث ، عرضه آن بر احاديث قابل اعتماد ديگر يا مجموعه اي از روايات قابل اعتماد است که شيخ صدوق در اين خصوص مي گويد: «و کل خبر يخالف ما ذکرت في التوحيد فهو موضوع مخترع ».
شهرت روايت يکي ديگر از ملاکهاي پالايش حديث در مکتب قم شهرت روايت بود به اين بيان که اگر روايات مورد عمل و مشهور بين اصحاب باشد، حجت است و اگـر مـورد عمـل ومشهور نباشد حجت نيست و لذا گفته اند عمل مشهور جابر ضـعف سـند اسـت و اعـراض مشهور موجب عدم اعتبار آن سند مي شود.