Abstract:
در این نوشتار سکه زبان گویای تحقیق است و سکه مهمترین و قابل استنادترین سند تاریخی است مسکوکات وقایع تاریخی را از ورای حب و بغضها و تبدیل و تحریفها بر محقق و پژوهشگر مینمایانند.
روش کار به صورت میدانی و کتابخانهای است، در بخش میدانی منتخبی از سکههای ایلخانی موجود در سه موزه: ایلخانی مراغه، موزه ملی ملک و موزه سکه بانک سپه به همراه مجموعههای داخلی و خارجی کلکسیونرهای سکه خصوصی مورد بررسی قرار گرفتهاند. در بخش کتابخانهای از کلیه کتب و مقالات مرتبط با موضوع پژوهش که قابل دسترسی نگارنده بوده است استفاده شده و در قالب سه فصل (کلیات- دین و مذهب در ایران عهد ایلخانی و بررسی مسکوکات ایلخانان) ارائه شده است که سکههای هفده ایلخان مغول (ایلخانان اصلی و دست نشانده) از هلاکو تا انوشیروان بر اساس تصویر و شناسنامه سکهها از منظر بررسی تحولات و اعتقادات مذهبی آنها بر سکههایشان مورد معرفی و پژوهش قرار گرفتهاند و به دلیل اینکه دوره ایلخانی متنوعترین مذاهب را نسبت به سایر دورههای تاریخی دارا بوده است حجم و دقت بیشتری را برای بررسی سکههای حاکمان مختلف و پرشمار آن میطلبد.
تحولات مذهبی: دگرگونیهای عقیدتی، تغییراتی که در دین و گرایشهای دینی بوجود میآید.
عهد ایلخانی: دورهای از تاریخ ایران که گروهی از مغولان از خاندان چنگیز (هولاکو و جانشینان او) بر ایران حکومت کردند.
سکه شناسی: علم شناخت سکه، شاخهای از باستان شناسی و تاریخ که شامل تعیین دوره سکه، خواندن نوشتههای آن و تعیین اصالت سکه میباشد.
Machine summary:
در بخش کتابخانهای از کلیه کتب و مقالات مرتبط با موضوع پژوهش که قابل دسترسی نگارنده بوده است استفاده شده و در قالب سه فصل (کلیات- دین و مذهب در ایران عهد ایلخانی و بررسی مسکوکات ایلخانان) ارائه شده است که سکههای هفده ایلخان مغول (ایلخانان اصلی و دست نشانده) از هلاکو تا انوشیروان بر اساس تصویر و شناسنامه سکهها از منظر بررسی تحولات و اعتقادات مذهبی آنها بر سکههایشان مورد معرفی و پژوهش قرار گرفتهاند و به دلیل اینکه دوره ایلخانی متنوعترین مذاهب را نسبت به سایر دورههای تاریخی دارا بوده است حجم و دقت بیشتری را برای بررسی سکههای حاکمان مختلف و پرشمار آن میطلبد.
نوشتههای روی سکهها * القاب و عناوین گیخاتو به خط ایغوری و لقب (ایرینجین تورجی) لقب مغولی گیخاتوبه خط فارسی * تنها لقب گیخاتو (ایرینجین تورجی) در داخل نقوش هندسی * گیخاتو پادشاه جهان خداوند عالم در طرف دیگر سکهها (پشت سکه) شعائر مذهبی در متن سکه و محل ضرب و سال ضرب در حاشیه * لا اله الا الله، محمد رسول الله * (الحمدلله) لا اله الا الله، محمد رسولالله، صلی الله علیه وسلم * بسمالاب والابن و روحالقدس الاف قائل (شعار مسیحیت ضرب تفلیس) 6- بایدو (694) بایدوخان بن ترغای بن هولاکوخان از جمادی الثانی 694 تا ذیالقعده 694 به مدت چند ماه حکومت کرد، وی کیش عیسوی داشت و در احیای آداب و سنن این مذهب میکوشید ولی نسبت به آیین اسلام هم بدبین نبود و در کل مهربان با مسلمانان بود، به دلیل مدت کوتاه سلطنت بایدو، سکههای وی بسیار کمیاب است.