Abstract:
ژان ژاک روسو (1712-1778) فیلسوف و نظریهپرداز فرانسوی یکی از تأثیرگذارترین متفکران عصر روشنگری به شمار می آید. وی در یکی از برجسته ترین مقالاتش با عنوان «گفتاری درباره علل نابرابری» آشکارا اعلام می دارد که میان نابرابری و مالکیت خصوصی به عنوان گناه نخستین نابرابری، ارتباط مستقیمی وجود دارد. حال جستار پیش رو که ازلحاظ محتوا بنیادی نظری و از جهت روششناسی، انتقادی متکی بر نظریه تضاد و تعارض است؛ تلاش دارد با مفروض قراردادن ربط نظریه نابرابری روسو با انسانشناسی نظری او به این پرسش پاسخ دهد که عناصر و مؤلفههای انسانشناسی نظری روسو چیست و چگونه با ریشههای نابرابری در اقتصاد سیاسی روسو قابل تعمیم و تفسیر بهنظر میرسد؟ حاصل پژوهش حاضر نشان میدهد گرچه رویکرد روسو درزمینه مالکیت خصوصی در مقاله «اقتصاد سیاسی» و مقاله «گفتاری درباره نابرابری»، متفاوت به نظر میرسد؛ ولی ریشههای نابرابری اخلاقی/ اجتماعی انسان را باید در مؤلفههای انسانشناسی نظری او درخصوص انسان طبیعی و انسان مدنی با مفاهیمی کلیدی همچون عشق به خود، ترحم و شفقت، همچنین تمایزات بنیادین نگرش او به وضع طبیعی، انسان اولیه و انسان متمدن (در مقایسه با تعالیم کلیسای کاتولیک، نظریه وضع طبیعی هابز و وضع مدنی لاک) در تغییر قلمرو نابرابری از خدا و فرد بهسمت قانون و جامعه باید جستجو کرد.
Jean-Jacques Rousseau (1778-1712), a French philosopher and theorist, is considered one of the most influential thinkers of the Enlightenment era. In one of his most prominent works, Rousseau clearly declares that there is a direct connection between inequality and private property as the first sin of inequality. Now, this research, which relies on the theory of contradiction and conflict in terms of its fundamental theoretical content and in terms of its critical methodology, tries to answer the question, what are the elements and components of Rousseau's theoretical anthropology, and how can it be generalized and interpreted with the roots of inequality in Rousseau's political economy? The result of this research shows that although Rousseau's approach to private property in the essay on political economy and Discourse on the Origin and Foundations of Inequality seems different, the roots of human moral/social inequality should be found in the components of his theoretical anthropology, especially natural man and civil man with key concepts such as self-love, pity and compassion, as well as the fundamental differences in his attitude towards the natural state, primitive man and civilized man (compared to the teachings of the Catholic Church, Hobbes' theory of the natural state and Locke's civil state). The realm of inequality should be sought from God and the individual towards law and society. Keywords: theoretical anthropology, inequality, civil status, private property, Jean-Jacques Rousseau Keywords: theoretical anthropology, inequality, civil status, private property, Jean-Jacques Rousseau
Machine summary:
حال جستار پيش رو که ازلحاظ محتوا بنيـادي نظـري و از جهـت روش شناسـي، انتقادي متکي بر نظريه تضاد و تعارض است ؛ تلاش دارد بـا مفـروض قـراردادن ربـط نظريـه نـابرابري روسو با انسان شناسي نظري او به اين پرسش پاسخ دهد کـه عناصـر و مؤلفـه هاي انسان شناسـي نظـري روسو چيست و چگونه با ريشه هاي نابرابري در اقتصاد سياسـي روسـو قابـل تعمـيم و تفسـير بـه نظـر ميرسد؟ حاصل پژوهش حاضر نشان ميدهد گرچه رويکرد روسو درزمينه مالکيت خصوصي در مقالـه «اقتصاد سياسي» و مقاله «گفتاري درباره نابرابري»، متفاوت بـه نظـر ميرسـد؛ ولـي ريشـه هاي نـابرابري اخلاقي/ اجتماعي انسان را بايد در مؤلفه هاي انسان شناسي نظري او درخصوص انسان طبيعـي و انسـان مدني با مفاهيمي کليدي همچون عشق به خود، ترحم و شفقت ، همچنين تمايزات بنيادين نگرش او بـه وضع طبيعي، انسان اوليه و انسان متمدن (در مقايسه با تعاليم کليساي کاتوليک ، نظريه وضع طبيعي هـابز و وضع مدني لاک) در تغيير قلمرو نابرابري از خدا و فرد به سمت قانون و جامعه بايد جستجو کرد.
رويکــردي موضوعي دارد و مروري کلي بر چندين دغدغه اساسي روسو ارائه ميکند، به ويژه بـه علاقـه روسو به زندگي اخلاقي دروني و استفاده هاي او از استعاره و تصوير )١٩٩٠ Melzer( روشي سيستماتيک و تحليليتر از روش هاي ديگر اتخاذ ميکند و با دقـت اسـتدلال هاي روسو را براي اين اصل که انسان ها به طور طبيعي خوب هسـتند بازسـازي ميکنـد و سـپس نشان ميدهد که چگونه اين اصل پايه و اساس آموزه هاي سياسي قرارداد اجتماعي و اقتصـاد سياسي را تشکيل ميدهد )١٩٩٥ Wokler(.