Abstract:
در این مقاله عملکردِ واکههای بسیط در شعر و عروض فارسی تشریح شده است. نویسنده با بازاندیشی و استدلال در نمونههای شعر موزون فارسی نشان داده است که اولاً تظاهرِ آوایی واکههای بسیط بهلحاظ کیفی و کمّی در شعر فارسی دوازده است. ثانیاً همچنانکه در آواشناسی میان واج و واجگونه فرق قائل هستیم این مسأله در عروض هم دخالت دارد. سوم اینکه شناختِ این واکههای دوازدهگانه و نحوة کارکردشان در عروض برای آموزشِ درستِ این دانش بسیار ضروری است. روش پژوهش در این مقاله توصیفی- تحلیلی است و با استفاده از نرمافزار PRAAT تفاوت واکهها بهطور دقیق نشان داده شده است. نتایج کاربردیِ مقاله معرفی و رفع خطاهایی است که در آموزش این دانش رخ داده است. این خطاها عبارتند از: ۱ و ۲- خطای تغییر کیفیّتِ واکه به جای تغییر کمیّت در خوانشِ شعر و در نتیجه توصیفِ اشتباهِ اوزان. ۳- کوتاهدانستنِ برخی واکههای بلند. ۴- خطای ساقطکردنِ برخی همخوانها از تقطیع. ۵- شکلِ نادرستِ طرحهای هجایی در کتابهای عروض.
In this article, the function of simple vowels in Persian poetry and prose is described. By rethinking examples of Persian poetry, the author has shown that firstly, the phonetic manifestation of vowels in Persian poetry is twelve. Secondly, it is necessary to involve phonemes and phonemes in prosody. Thirdly, knowing these twelve vowels and how they work in prosody is very necessary for the proper teaching of this knowledge. The research method in this article is descriptive-analytical, and using PRAAT software, the difference between vowels has been shown accurately. The practical results of the article are the introduction and correction of errors that occurred in the teaching of this knowledge.