Abstract:
معاملات بازار بورس فلزات و کشاورزی اغلب در پوشش عقد سلف صورت میگیرد. به دلیل نبود نقدینگی کامل از چکهای مدتدار و ضمانتنامههای اعتباری (LC) برای پرداخت مبلغ قرارداد استفاده میشود. عدم پرداخت مبلغ قرارداد در عقد سلف باعث تبدیل آن به معامله کالی به کالی و بطلان آن میشود. همچنین نمیتوان کالای خریداری شده به عقد سلف را قبل از موعد فروخت؛ از اینرو معاملات در بازار ثانویه امکان ندارد. مقاله ضمن طرح انواع معاملات در بازار بورس فلزات و کشاورزی و مشکلات آن و نقد و بررسی
راهحلهای پیشنهاد شده برای حل مشکل از چند راه اساسی که منطبق بر فقه امامیه است مانند عقد ودیعه، سلف و صلح بهره گرفته است. راهحلهای مذکور افزون بر صحت فقهی، مشکل معامله در بازار ثانویه را نیز حل کرده، زمینة مناسبی برای ایجاد قراردادهای آتی اسلامی فراهم میآورد.
Metal and agricultural commodity exchange transactions often take place under cover of forward contract. Because of the absence of perfect liquidity، time checks and Letters of Credit are used to pay the price of contract. Not paying the price in the forward contract will transform it into debt-to-debt buy and its nullity، successively. Besides it is not allowed to resell the purchased commodity under forward contract before its maturity; therefore the formation of secondary market is impossible.
With reviewing different kinds of transactions in metal and agricultural commodity exchange and the respective problems، and examining and criticizing the proposed solutions، this article has utilized some principal Shiite-jurisprudence-based methods like: conveyance، forward and bailment contracts. In addition to jurisprudential validity، above-mentioned solutions solve the problem of transaction in secondary market، and prepare the ground for establishment of Islamic futures contract.
Machine summary:
بدون شک انجام معامله سلف میتواند ریسک آینده را کاهش دهد و تولیدکننده و خریدار محصول با اطمینان بیشتری درباره آینده خود تصمیم بگیرند؛ به همین جهت در حال حاضر، معاملات در بازار کالای کشاورزی و فلزات بهطور عمده بهصورت سلف است؛ البته هنوز قراردادهای آتی و ابزارهای مشتقه متناسب با فقه و حقوق اسلامی در این بازار طراحی نشده است.
نگرانی پیشگفته باعث میشود که فعالان در بازار بورس به معاملات غیرنقد روی آورند؛ البته در بورس فلزات و کالای کشاورزی، معاملات نقد جریان دارد و فعالان میتوانند با پرداخت ارزش کالا، کالای مورد نیاز را دریافت کنند؛ ولی بهطور معمول معاملات بهصورت غیر نقد رخ میدهد و معاملات نقد بهطور معمول در مورد خریدهای محدود یا برای نیازهای اتفاقی صورت میگیرد و غالب خریداران و فروشندگان عمده، از معاملات غیرنقدی استفاده میکنند تا با اطمینان درباره آینده به فعالیت بپردازند؛ بنابراین، معاملاتی که در این بازارها رخ میدهد، به شکل ذیل است.
اگر نقدینگی نداشته باشد، به گرفتن وام برای خرید کالا ملزم نیست و چنانچه مبلغ خرید را در اختیار دارد میتواند در مدت باقیمانده تا موعد تحویل از آن استفاده مناسب ببرد؛ از اینرو فعالان بازارهای بورس تمایل دارند معاملات خود را در این شکل قرارداد انجام دهند.
و معامله کوچک را میتوان بهصورت نقدی یا سلف صورت داد؛ برای مثال، 10 تن فولاد نقدی خریداری میشود (ثمن و کالا تحویل داده شود یا آماده تحویل باشد) و در ضمن آن شرط میشود که طرفین 90 تن فولاد را در سه ماه آینده در تاریخ معین و به قیمت خاص معامله کنند.