Abstract:
شهید صدر معتقد است که اسلام دارای مذهب و نظام اقتصادی است و اقتصاد اسلامی هویت
علمی ندارد. در این مقاله پس از تبیین و نقد نظر وی درباره مذهب اقتصادی اسلام،
نظام اقتصادی اسلام و علم اقتصاد اسلامی و ارتباط این مقولات با یکدیگر، اثبات
میکنیم که تلقی شهید صدر از مذهب و نظام اقتصادی و علم اقتصاد نیازمند اصلاح و
تکمیل است و اسلام افزون بر مذهب و نظام اقتصادی، دارای علم اقتصاد نیز هست.
Shahid Sadr believes that Islam contains an economic doctrine (Mazhab) and an economic system and therefore Islamic economics does not have a scientific nature (i.e. is not a science). In this paper after explaining his view of economic doctrine of Islam، economic system of Islam، the science of Islamic economics and their relationship will prove that the perception of Shahid Sadr from economic doctrine and system and economics requires amendment and supplementation and Islam in addition to the economic system and doctrine، enjoys a science of economics as well.
Machine summary:
نظریه شهید صدر برای تبیین نظریه شهید صدر درباره هویت اقتصاد اسلامی، باید مذهب اقتصادی، نظام اجتماعی، نظام اقتصادی اسلام و علم اقتصاد اسلامی را از دیدگاه او تعریف و ارتباط بین آنها را بیان کنیم.
* گرچه عبارات شهید صدر متفاوت است، با توجه به توضیحاتی که ذیل این تعاریف آمده و برخی شواهد و قراین دیگر و با نگاه جمع بین تعابیر پیشین به این نتیجه میرسیم که از دیدگاه شهید صدر تعریف مذهب اقتصادی چنین است: مذهب اقتصادی عبارت است از قواعد کلی روش تنظیم حیات اقتصادی در جهت حل مشکلات اقتصادی؛ قواعدی که با مفهوم معینی از عدالت اجتماعی در ارتباطند.
شهید صدر پس از نقل این قول آن را رد کرده، بهطور خلاصه میفرماید که تفاوت علم و مذهب در موضوع نیست؛ بلکه در روش و اهداف است؛ بنابراین، هر قاعده اساسی که در ارتباط با اندیشه عدالت اجتماعی باشد، جزء مذهب است و فرقی نمیکند که از مباحث بخش تولید باشد یا توزیع (همان: ص 379 ـ 381).
براین اساس میتوان نظام اقتصادی اسلام را از دیدگاه شهید صدر چنین تعریف کرد: نظام اقتصادی اسلام عبارت از مجموعهای از روابط اقتصادی بین انسانها است که برای تأمین نیازهای اقتصادی (یا رفع مشکلات اقتصادی) سامان یافته، در ارتباط با مفهوم معینی از عدالت بوده و به تناسب نیازهای انسانی دارای دو بخش ثابت و متغیر است.
2. نظام اقتصادی اسلام از دیدگاه شهید صدر عبارت است از مجموعهای از روابط اقتصادی بین انسانها که برای تأمین نیازهای اقتصادی (یا رفع مشکلات اقتصادی) سامان یافتهاند و به تناسب نیازهای انسانی دارای دو بخش ثابت و متغیر است.