سفرنامه محمد حسن میرزا مهندس قاجار Introduction and review

"سفرنامهء محمد میرزا مهندس قاجار مطالعه و بررسی چند نسخه از سفرنامه‌های مختلف که بدست‌ رسیده است بر ما معلوم داشت که اینگونه گزارش‌های مستند و معتبر میتواند بسیاری از نکات تاریک تاریخی و جغرافیایی را بطور وضوح‌ روشن سازد و اوضاع و احوال هر شهر و قصبه و دهکده را با شرح‌ جزئیات آن از نظر وضع جغرافیایی و سابقه تاریخی و لهجه‌های مختلف‌ و افکار و عقاید گوناگون ساکنان آن محل آنطور که بوده نشان دهد زیرا نویسندهء این‌گونه نامه‌ها بدون استفاده از معلومات ذهنی و نگارشات تواریخ و سیر که غالبا دارای اختلاف‌گویی‌های فراوانست‌ آنچه را خود در محل دیده و از زبان اهل محل شنیده‌اند بدون شاخ و برگ‌ و اظهار نظر برای خاطر خود روی کاغذ آورده است و بطوریکه مشاهده‌ شده است نویسندگان این قبیل گزارش‌ها غالبا در طبقات مختلف بوده‌اند و در بین آنان کمتر کسی بوده است که در کار نویسندگی و تألیف و تصنیف شهرتی داشته باشد حتی گاهگاه در نوشتهء آنان اشتباهات‌ دستوری و املائی هم دیده میشود که خود این امر میتواند مؤید صحت‌ نگارشات آنان باشد."