Abstract:
تربیت انسان، جزء از راه فکر میسر نیست؛ زیرا انسان تا فکرش اصلاح نشود، قابل هدایت نیست. بنابراین جوانان اگر بخواهند هدایت شوند از راه اندیشه و فکر هدایت میشوند و اگر بخواهند منحرف شوند، از همین راه منحرف میشوند. بسیاری از لغزشها و خطاها با تدبر و عاقبتاندیشی پیشگیری میشوند. شرط موفقیت در مسیر تربیت قرآنی، این است که: بر اساس توانایی و استعداد متربی و با حرکتی تدریجی و مناسب با کمالات الهی انجام گیرد. از آنجا که دوران جوانی دوران سازندگی و طی مسیر کمال برای انسان است و در این سنین هنوز شخصیت انسان شکل ثابتی به خود نگرفته و صفات و خصوصیات مذموم و عادات زشت در زمینهی روحی انسان رسوخ کامل نیافته است، بنابراین با زحمت کمتری میتوان آن عادات مذموم را تضعیف کرد و در جهت تزکیه به موفقیتهای شایانی دست یافت. یکی از ارزشهایی که نقش بنیادی و اساسی در تربیت جوانان دارد و رمز رستگاری و راز پیروزی انسان در همهی شئون معنوی و مراتب حیات وابسته به آن است، صبر میباشد. حوادث سهمگین و شکستهای سخت زندگی، اغلب روحیهی جوانان را میشکند. اگر جوانی بر اثر تربیت ناپسند خانوادگی و محیط فاسد اجتماعی بار آمده باشد، نمیتواند با جامعه سازش کند و برای همیشه آسیبزده و شکست خورده خواهد بود. بنابراین روی آوردن به تربیت صحیح جوانان، پرداختن به ضروریترین امور انسان و جامعه انسانی است. سؤال اصلی این است که برای برقراری ارتباط تربیتی با جوان از دیدگاه قرآن چه مراحل و روشهایی را میتوان اجرا نمود؟ برای پاسخ به این سؤال، مباحثی به شرح زیر بیان میشود: 1. تربیت عقلانی 2. تربیت تدریجی 3. نقش تربیتی صبر 4. روشهای تربیتی در قرآن. این نوشتار در پی بررسی روشهای تربیتی قرآن است که شامل روش الگویی تکریم شخصیت، روش محبت و مهرورزی، روش مراقبت و محاسبه، روش تشویق و تنبیه و روش ابتلاء میباشد.
Machine summary:
"از آنجا که دوران جوانی دوران سازندگی و طی مسیر کمال برای انسان است و در این سنین هنوز شخصیت انسان شکل ثابتی به خود نگرفته و صفات و خصوصیات مذموم و عادات زشت در زمینهی روحی انسان رسوخ کامل نیافته است، بنابراین با زحمت کمتری میتوان آن عادات مذموم را تضعیف کرد و در جهت تزکیه به موفقیتهای شایانی دست یافت.
از آنجا که دوران جوانی بهترین دوران سازندگی و طی مسیر کمال برای انسان است و در این سنین هنوز شخصیت انسان شکل ثابتی به خود نگرفته است و صفات و خصوصیات مذموم و عادات زشت در زمینهی روحی انسان رسوخ کامل نیافته است، با زحمت کمتری میتوان آنها را تضعیف کرد و در جهت تزکیه به موفقیتهای شایانی دست یافت.
روش موعظه پند و اندرز، از جمله روشهایی است که خداوند برای تربیت انسانها بدان سفارش کرده است و در سورهی یونس آمده آیهی 57 میفرماید: یا ایها الناس قد جائتکم موعظة من ربکم و شفاء لما فی الصدور و هدی و رحمة للمومنین؛ «ای مردم اندرزی از سوی پروردگارتان برای شما آمده است، و درمانی برای آنچه در سینه ماست (درمانی برای دلهای شما) و هدایت و رحمتی است برای مومنان.
تشویق صالحان و قدردانی از آنها بهترین روش برای زدودن بدیها و رشد دادن خوبیهاست و باید قبل از آن که در پی مجازات بود، در صدد قدردانی برآمد که این خود عامل اساسی در تربیت است: ازجر المسیء بثواب المحسن؛ «گناهکار را به وسیلهی پاداش دادن به نیکوکار، تنبیه کن."