Abstract:
محور اصلی بحث نقشاجتماعیمحلهدرشهرهای اسلامی است. یافتههای باستانشناسان
واندیشمندان تاریخ تمدن، بینالنهرین و کنارههای نیل را پیشاهنگ تمدن و شهری شدن
جهان دانستهاند. از نظرکالبدی سه عامل سیاسی، اقتصادی و مذهبی زمینهساز پیدایش
شهرها در منطقه خاورمیانه بوده است. اسلام به عنوان یک ایدئولوژی فراگیر، کلیه
ابعاد زندگی اجتماعی وانسانی را متأثر ساخت به طوری که در شکلگیری منازل و
پدیدههای جغرافیایی و شهری دگرگونی قابل توجهی را پدید آورد. از ویژگیهای مهم شهر
اسلامی چهار عنصر حکومت، امت، اصناف (بازار) و محلات است. محله بعنوان یک واحد اصلی
روابط اجتماعی در شهرهای اسلامی بوده واز اجزاء اصلی و فرعی تشکیل شده است و عوامل
فضایی، فرهنگی و اقتصادی در آن دخالت داشته است. ضمن بررسی تاریخی، نقش اجتماعی
محله را در شهر اصفهان در گذشته و حال نشان خواهیم داد.
Machine summary:
"محله بعنوان یک واحد اصلی روابط اجتماعی در شهرهای اسلامی بوده واز اجزاء اصلی و فرعی تشکیل شده است و عوامل فضایی، فرهنگی و اقتصادی در آن دخالت داشته است.
[3] در این مقاله ضمن بررسی تاریخی شهر و ساخت فیزیکی آن به بیان عناصر اصلی زندگی شهری در دورهی اسلامی به یکی از این عناصر که «محلات» است پرداخته و به طور مشروح ابعاد فیزیکی واجتماعی محله را با مطالعه موردی یکی از محلات اصفهان مورد بررسی قرار خواهیم داد.
آنها نیز از اجزای نظام اجتماعی شهر بودند بدین ترتیب مشاهده میشود که اجزای اصلی نظام اجتماعی شهرها با اجزای سیمای شهر رابطه نزدیک دارد: قهندز دارالحکومه مرکز اداری و حکومت شهر، مساجد و مدارس مرکز مذهبی، بازار مرکز اصناف و محلات شهر مرکز زندگی گروههای اجتماعیقومی، نژادی و مذهبی بوده است.
[6] 2- محله به عنوان واحد اصلی روابط اجتماعی محله درشهر اسلامی سکونتگاه گروههای قومی، نژادی، مذهبی و صاحبان پیشهها است محلات در شهرهای اسلامی از اجزاء اصلی و فرعی تشکیل میگردد که عوامل فضائی اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در آن دخالت داشته است "در شهرهای بزرگ گاهی هر محله برای خود شهری بود نیمه مستقل با بازارها، مساجد، گرمابهها و سازمان اداری و حتی اقتصادی مشخص که وابسته به حکومت شهر بود.
4- نتیجهگیری در این مقاله کوتاه سعی شده که «محله» را به عنوان یکی از عناصر مهم شهر اسلامی مورد بررسی و بازنگری قرار دهیم، و توجه به این نکته که هنوز محلات قدیمی درشهر اصفهان خصوصیات اصلی خود را حفظ کردهاند."