Abstract:
جمهوریهای آسیای مرکزی و ماوراء قفقاز در زمرهء فقیرترین کشورهای استقلال یافته از اتحاد شوروی سابق قرار دارند.این جمهوریها به لحاظ عقبماندگی اقتصادی،فقر و...،به دریافت کمکها و وامهای خارجی وابستگی فراوانی داشته و دارند. در همین حال پس از فروپاشی اتحاد شوروی سابق و تشکیل جمهوریهای تازه استقلال یافته،بسیاری از کشورها به اعطای کمکهای اقتصادی به جمهوریهای مورد بحث روی آوردند.اما سؤال اصلی این است که آیا کمکهای مورد بحث محرک رشد اقتصادی کشورهای آسیای مرکزی بوده و یا وابستگی آنها را به منابع اعطاکننده کمک،بیشتر کرده است. در این گزارش تلاش داریم مقولهء اعطای کمکهای خارجی به کشورهای آسیای مرکزی را مورد ارزیابی قرار دهیم.
Machine summary:
"آمریکا که در زمرۀ کشورهای عمده پرداختکننده کمک اقتصادی(از نظر میزان عطای کمکها نه نسبت اعطای کمکها به تولید ناخالص داخلی)قرار دارد،اهداف ویژهای مانند حفظ منافع امنیت ملی با ایجاد روابط نزدیکتر با کشورهای در حال توسعه از جمله آسیای مرکزی و قفقاز را دنبال میکند و در کنار این هدف به مسایل انساندوستانه و ایجاد فضای مساعد سرمایهگذاری و تجارت و بهرهگیری از منابع طبیعی این کشورها در روند رشد اقتصادی توجه دارد.
در کنفرانس توکیو(اکتبر 92)که رهبران کشورهای تازه استقلال یافته آسیای مرکزی و قفقاز و بیش از 60 کشور اعطاکننده کمکهای خارجی شرکت داشتند،آمریکا و ژاپن با پرداخت 500 میلیون دلار کمک اقتصادی به جمهوریهای شوروی سابق موافقت کردند.
*اعطای 43 میلیارد دلار منابع خارجی به روسیه تا سال 1993 برای جلوگیری از اوجگیری بحران سیاسی و تغییر در سیاست خارجی این کشور صورت گرفت،در حالی که وضعیت معیشتی مردم در کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز به مراتب و خیمتر از روسیه بود.
به عقیدۀ کارشناسان،اعطای کمکهای اقتصادی غرب به کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز چندین هدف عمده از جمله جلوگیری از بروز هرجومرج داخلی،کمک به استقرار دولتهای غیر کمونیست،گذر از دوران انتقال،صلح و امنیت و رونق روابط تجاری برای دستیابی بیشتر سرمایهگذاران غربی به منابع طبیعی این کشورها را دنبال میکرده است و اکنون نیز با گذشت کمتر از یک دهه مشاهده میشود که سرمایهگذاران غربی و شرکتهای چند ملیتی بزرگترین فاتحان اقتصادی در این جوامع میباشند و قراردادهای مختلف سرمایهگذاری به صورت سهم الشرکه در منابع نفت و گاز آسیای مرکزی و قفقاز،گواه بر این مسأله است."