میزگرد و گفت و گو: پرسشگری و خلاقیت (تحجرزدایی از آموزش و پرورش 2) Conversation and interview

"آیا نظام آموزش و پرورش ما می‌تواند انسان‌هایی تربیت بکند که اهل‌ فکر باشند و بتوانند فردای بهتری را ترسیم بکنند؟ برای این‌که راحت‌تر به این مفهوم دست پیدا کنیم،باید نمودهای‌ تحجر را در آموزش و پرورش احصاء کنیم. آنچه مشکل است این است که به قول شما تفکر در بدنه‌ی این‌ تعلیم و تربیت بتواند روان باشد و جریان داشته باشد و حالا ببینید که‌ خود معلم وقتی که دیندار است،اصلا دینداری خودش چه وضعی‌ دارد؟آیا خودش دین‌ورز است؟درباره‌ی مسائل دینی‌اش فکر و تأمل‌ می‌کند؟بعد با شاگردانش چگونه دین را مراوده می‌کند؟وقتی دقت‌ کنیم،می‌بینیم که بسیاری از اتفاقات و فجایع تربیتی به این دلیل رخ‌ می‌دهد که معلم با وضع خودش پیشاپیش،دین‌ورزی را از آن حالت‌ مطلوبی که می‌تواند داشته باشد،دور می‌کند. یعنی ما باید فکر کنیم که در مجموعه آموزش و پرورش چه تحولات‌ و تغییراتی باید ایجاد شود که بتوان آن را تحول‌گرایی نامید-البته به‌ معنی درستش فکر می‌کنم که مطلق کردن خود تغییر و تحول به‌ عنوان یک ارزش،نه واقع‌بینانه است و نه حقیقت‌گرایانه؛یعنی واقعا در آموزش و پرورشی که مثلا 15 میلیون دانش‌آموز دارد،چند درصد دانش‌آموزان،آن ظرفیت را دارند که ما انتظار داریم. منظورم این نبود که تفکر را فقط در بخشی از دانش‌آموزان اشاعه‌ دهیم،بلکه اگر ما شاخص تفکر را صرفا تردید در مثلا آموزه‌های‌ دینی تلقی بکنیم،قطعا این کار در توان همه نیست و آیا حتما باید فردی در وجود خداوند تردید کند و بعد قلم بردارد و بتواند بنویسد و آن را در جامعه اشاعه دهد،تا این‌که ما بگوییم:بله،حالا تحجرزدایی‌ شد؟می‌خواهم بگویم نه؛و الا من با بقیه‌ی صحبت‌های آقای دکتر موافقم."