تشکیلات یک ملت Editorial

"صفحات اولیه تشکیلات یک ملت علاوه بر اینکه فطرت بشر اجتماعی است مشاهد ما هم‌ هست که زندگانی امروز افراد انسان بحالت اجتماعی است‌ و زندگی اجتماعی افراد بشر دو درجه دارد اول اجتماع افراد یک خانواده دوم اجتماع خانواده‌ها در یک آبادی کوچک که‌ ده نامیده میشود یا در یک آبادی بزرگ که قصبه یا شهر گفته میشود افراد بشر در هر دو اجتماع دو حاجت دارند که تقسیم کار و قوانین زندگانی باشد-هریک از افراد یک خانواده باید یک‌ حاجت از حوائج زندگانی آن خانه را برآورند تا از مجموع‌ کارهای افراد حوائج همه برآورده شود-اگر قوانین زندگانی‌ نباشد مسالمت و امنیت از خانه نابود شود و عائله بجای افزونی‌ بتدریج زوال میابد-در یک آبادی هم تقسیم کار و عمل به قوانین‌ لازم است و یکی از کارهای هر فرد اعمال دینی او است که بعضی‌ را خود با کارهای دیگر مثل نماز و روزه انجام میدهد و بعضی را دیگری بنیابت از او انجام میدهد مثل اعمال دفن میت و جز آن و در آن اعمالی هم که خود انجام میدهد محتاج بآموزنده‌ است که روحانی نامیده میشود و همان اعمال دینی را هم‌ به نیابت انجام میدهد پس در تشکیلات زندگانی بشری روحانی‌ هم تشکیل میخواهد مگر اینکه افرادی از بشر که در یک زمین زندگانی اجتماعی میکنند بی‌دین باشند لیکن در هیچ‌ عهد و عصری هیچ اجتماع بشری چه متمدن و چه وحشی بدون‌ دین نبوده-در اعصار تمدن بشر برای هر ملک تشکیلاتی بعمل‌ آمده مثل وزارت دارائی و دادگستری و کشور و جنگ و فرهنگ و جز آنها که بمقتضای هر زمان عدد وزارتها کم‌ و زیاد می‌شود اما وزارت مذهب هیچگاه قابل حذف نیست."