Abstract:
نخستین معیار در ارزیابی (متن) حدیث، قرآن کریم است، بدین معنا که اگر احادیث وارد
شده از پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) با محتوای قرآن سازگار باشد، پذیرفته می‌شود و
در صورتی که با نصوص و محکمات قرآنی ناسازگار و مخالف باشد، به کنار افکنده می‌شود،
اگرچه سند آن نیز صحیح باشد.
عرض روایات بر قرآن کریم، مورد پذیرش اکثریت دانشمندان شیعه و اهل سنت بوده است. در
این میان دو گروه از اخباریان و اهل حدیث، این معیار را مورد انکار و اشکال قرار
داده‌اند. گروه نخست، اخباریان افراطی شیعه هستند که معتقدند ظواهر قرآن کریم،
حجیت و اعتبار ندارد و قرآن جز با تفسیر و تبیین پیشوایان معصوم قابل فهم نیست و
گروه دوم، برخی از محدثان و اخباریان اهل سنت‌اند که به تساوی رتبة قرآن و سنت،
بلکه به حاکم‌بودن حدیث بر قرآن باور دارند؛ این گروه به‌طور کلی اصل عرضة حدیث بر
قرآن را نپذیرفته، به شدت بر آن تاخته و احادیث بیانگر عرضة حدیث بر قرآن را ضعیف و
مجعول معرفی کرده‌اند.
در این نوشتار تلاش شده است تا با بیان نظریات دانشمندان فریقین و طرح دلایل آنان،
این موضوع مورد بررسی و نقادی قرار گیرد.
Machine summary:
"و بسیار خردمندانه می‌نماید که پیامبراکرم(ص) و خاندان پاک او که عهده‌دار پاسداری از حریم وحی الهی بوده‌اند، کتاب الهی را به عنوان، میزان و عیاری ثابت و مصون از هر گونه تحریف و تغییر معرفی نمایند و اینکه برخی از عامه خواسته‌اند، روایات عرضه را مجعول و ساختة دست زنادقه و روافض قلمداد کنند و حدیث را در عرض قرآن، دلیلی مستقل به شمار آورند، ممکن است به این دلیل باشد که متأسفانه در صحاح و سنن اهل سنت، روایات بسیاری است که با قرآن کریم، ناسازگاری و معارضه دارد.
نیازی به عرضة حدیث بر قرآن نیست؛ بلکه اگر ثابت شد که پیامبر(ص) حدیثی را فرموده‌اند، بیان او به تنهایی حجت خواهد بود و اینکه برخی نقل کرده‌اند که «اگر حدیثی بر شما وارد شد، آن را به کتاب خدا عرضه بدارید، پس اگر موافق با قرآن بود، بپذیرید و گرنه مردود بشمارید»، این حدیثی است باطل و بی‌اساس.
شافعی در این اثر، عرضة حدیث بر قرآن را پذیرفته و به احادیثی از پیامبر(ص)، علی و عمر نیز استدلال کرده و سپس می‌گوید: حدیث اگر با قرآن ناسازگار باشد، حدیث رسول الله نیست، گرچه راویان آن را نقل کرده باشند و بر تو باد به عمل بر طبق روایات مشهور و بر حذر باش از عمل به روایات شاذ؛ چرا که ابن ابی کریمه از ابوجعفر از پیامبر خدا(ص) روایت کرده‌اند که پیامبر خدا(ص) یهودیان را فراخواند و از آنان پرسش نمود آنان سخنانی گفتند که نسبت دروغ به عیسی(ع) در آنها بود."
(
, 
, 
)
