Abstract:
نظریه ولایت فقیه از مهمترین دستاوردهای اندیشه سیاسی مکتب تشیع است و اگر چه اصل آن از
سابقهای بسیار طولانی در بین فقها برخوردار بوده و کسی منکر ولایت فقیه نشده است، اما حدود اختیارات ولی
فقیه در عصر غیبت همواره مورد بحث بوده و سؤالات و شبهاتی را برانگیخته است. با پیروزی انقلاب
شکوهمند اسلامی به رهبری امام خمینی رحمهالله و تثبیت اصل ولایت فقیه در قانون اساسی و عینیت یافتن آن در
جامعه، بحث پیرامون اختیارات از اهمیت ویژهای برخوردار شده و در محافل مختلف نیز مطرح میباشد. این
مقاله با تبیین دیدگاه فقها و قانون اساسی در رابطه با اختیارات ولی فقیه به دفاع از ولایت مطلقه فقیه در
مفهوم مورد نظر فقها میپردازد.
Machine summary:
"بلکه به عکس ممکن است گفته شود از نظر ایشان، فقیه در زمان بسط ید، بر همه امور جامعه که نیازمند اعمال ولایت از سوی امام است، ولایت دارد و آنچه در میان مباحث فقهی ذکر شده نسبت به زمان مبسوط الید نبودن و عدم امکان اعمال ولایت در بیش از آن مقدار بوده است، عبارت « بر فرض امکان » در کلام شیخ مفید مؤید این امر است و بعضی از فقها از جمله فقیه متبحر صاحب جواهر الکلام رحمهالله بر همین اساس ادعای اتفاق فقها بر عمومیت ولایت فقیه را نموده است.
ک. : همان، ج3، ص 1635؛ و یکی از نویسندگان نیز در تأیید این برداشت میگوید: «امور مندرجه در اصل یکصد و دهم قانون اساسی که وظایف و اختیارات رهبری را تعیین میکند در واقع احصایی نبوده و تمثیلی میباشد » محمد تقی مصباح یزدی، پرسشها و پاسخها « ولایت فقیه2 »، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی رحمهالله ، بیتا، قم، ص46.
(2) میتوان مدعی شد که ولایت مطلقه فقیه در مفهوم مورد نظر امام خمینی رحمهالله از بندهای فوقالذکر قابل استنباط است، مخصوصا با توجه به این که در بند سوم، « معضلات نظام » گذشته از آن که به صورت جمع آمده و تمام معضلات را شامل میگردد، اطلاق نیز دارد و در نتیجه، تنها معضلات پیش آمده در زمینه خاصی را در برنمیگیرد بلکه هر معضلی را در هر زمینهای از امور حکومتی شامل میشود."