نگاهی به سبوی عشق Journal Article

"{Sجز سر کوی تو ای دوست ندارم جائی# در سرم نیست بجز خاک درت سودائیS}1 به یادبود سالگرد رحلت او و تزیین کلام به نام او،سری به سبوی عشق می‌زنیم و سطری چند از مقام ادبی و صناعت بدیعی او عرضه می‌داریم. ابیات غزلیات سبوی عشق،همگی دارای صنعتی از صنایع بدیعیه است و بجاست که به بعضی از آنها اشاره مختصری شود: غزل خلوت مستان بیت اول {Sدر حلقۀ درویش ندیدیم صفائی#در صومعه از او نشنیدیم ندائیS} دارای صنعت التفات از صنایع معنوی بدیع می‌باشد که در مصرعی تمام سخن است و مصرع دوم هر چند که خود مستقل است اما طوری مربوط به مصرع قبل شده که موجب حسن کلام گشته است. از لحاظ همجنس بودن مثل گل،لاله،ریحان؛آفتاب،ماه،ستاره؛از جهت مشابهت مانند چشم،نرگس؛قد،سرو؛از لحاظ تضمن و ملازمت چون تیر، کمان؛لیلی و مجنون؛شمع و پروانه و مانند اینها؛ غزل دوم:مستی عاشق بیت اول {Sدل که آشفتۀ روی تو نباشد دل نیست#آن که دیوانۀ خال تو نشد عاقل نیستS} بیت در قافیۀ دوم دارای صنعت بدیعی ارصاد و تسهیم می‌تواند باشد بدین معنی که ترتیب اجزاء جمله طوری باشد که وقتی شنوندۀ صاحب ذوق،یک قسمت آن را بشنود،دریابد که بعدش چه تواند بود که با توجه به قافیۀ مصرع اول(دل نیست)اگر مصرع دوم را تا کلمه«نشد»بخوانیم صاحب ذوق می‌داند که مصرع با«عاقل نیست» تمام می‌شود. بیت ششم {Sیوسفم گر نزند بر سر بالینم سر#همچو یعقوب دل آشفته مویش باشمS} «سر»در«سر بالینم»و«سر»در آخر مصرع اول جناس تام است و نیز«یوسف و یعقوب»مراعات النظیر است و هم صنعت تلمیح می‌باشد که گوینده در ضمن کلام به داستانی یا مثلی و یا آیه و حدیثی معروف،اشاره کند."