Abstract:
بهعنوان قاعده کلی ذینفع ضمانتنامه بانکی، بدون نیاز به توافق قبلی بانک یا ضمانتخواه، میتواند حقوق متصوره خود در ضمانتنامه را به شخص ثالثی منتقل کند. ماده 4 قواعد یکنواخت اتاق بازرگانی بینالمللی برای ضمانتنامههای عندالمطالبه و ماده 10 کنوانسیون آنسیترال در خصوص ضمانتنامههای مستقل و اعتبارات انتظاری نیز این قاعده را پذیرفتهاند. منظور از انتقال حقوق ناشی از ضمانتنامه صرفا انتقال منافع آن است و انتقال گیرنده نمیتواند بدون همکاری ذینفع، وجه ضمانتنامه را مطالبه کند، مگر آن که در ضمانتنامه خلاف این امر به صراحت شرط شده باشد. چنین شرطی برای ضمانتخواه بسیار خطرناک است، زیرا با تبدیل ضمانتنامه به سندی قابل انتقال خطر مطالبه متقلبانه را افزایش میدهد. با انتقال ضمانتنامه به انتقالگیرنده، بدون تصریح در متن آن او نمیتواند مستقل و بدون همکاری ذینفع وجه آن را مطالبه کند و یا بر مبنای آن درخواست صدور ضمانتنامۀ جدیدی را به نام خود داشته باشد.هر چند حقوق ذینفع نسبت به منافع ناشی از مطالبۀ درست وجه ضمانتنامه، از قابلیت توثیق برخوردار میباشد، اما این موضوع تابع نظام حقوقی حاکم بر آن است. در این مقاله موضع حقوق ایران در این رابطه بررسی میشود.
Machine summary:
"این بحث مطرح میشود که آیا با لحاظ جدایی این سند از قرارداد پایه، ذینفع میتواند آنرا با ظهرنویسی یا شیوه دیگر به شخص ثالثی منتقل کند و یا حداقل بدون انتقال سند، منافع متصورة خود را درآن به شخص دیگری واگذار کند؟ علاوه براین، آیا ضمانتنامه بهعنوان سندی جدا از قرارداد پایه - که متضمن حقوق مالی برای ذینفع است- قابلیت توثیق دارد؟ باید توجه داشت که این حقوق اگرچه به نحوی مرتبط با قرارداد پایهاند اما مستقیما از خود ضمانتنامه ناشی میشوند، از این جهت سند مذکور تاحدودی شبیه اسناد تجاری است.
2- انتقال ضمانتنامه بانکی درخصوص انتقال ضمانتنامه، چندمطلب باید بررسی شود: اول ضمانتنامه همانند اسناد تجاری قابل واگذاری است یا خیر؟ دوم) آیا بدون واگذاری ضمانتنامه میتوان حقوق ناشی از آنرا به دیگری منتقل کرد؟ و سوم) انتقال قهری و قانونی ضمانتنامه نیز صورت میپذیرد یا نه؟ و سرانجام وضعیت مطالبه وجه ضمانتنامه در فرض انتقال به چه شکل خواهد بود؟ 2-1- واگذاری سند ضمانتنامه چنان که گفته شد، ضمانتنامه موجد حقوقی برای ذینفع است که مستقیما از خود سند مذکورنشأت میگیرد.
اما اگر درمتن ضمانتنامه، شرط صریحی درمورد قابلیت انتقال سند وجود نداشته باشد، با لحاظ هدف و کارکرد ضمانتنامه و اهمیت شخصیت ذینفع، به نظر میرسد باید بین دو مورد قائل به تفکیک شد: اگر منظور از انتقال ضمانتنامه، واگذاری سند بدون انتقال قرارداد پایه باشد، چنین انتقالی را نمیتوان صحیح دانست؛ زیرا ضمانتنامه به منظور تضمین تعهدات ضمانتخواه در قرارداد پایه صادر شده وفرض آن است که ذینفع در صورت تخلف ضمانتخواه از تعهدات مذکور، وجه ضمانتنامه را مطالبه میکند."