Abstract:
روزنامه اعتماد ملی در دو شماره خود به انعکاس دیدگاههای آقای محسن کدیور درباره وضعیت فلسفه اسلامی پرداخته است ایشان بعد از شرح
تفصیلی تألیفات خود در رشتههای مختلف فلسفه، دیدگاه خود را درباره فلسفه اسلامی و وضعیت آن در مقایسه با فلسفه غرب بیان میکند. وی معتقد است
فلسفه در غرب به موازات رشد علوم تجربی و همچنین فراهم شدن جو آزاد، رشد کرده و به روز شده و توانسته است در عین اینکه متنوع شده است به
سؤالهای عصر حاضر پاسخ دهد؛ ولی در شرق ـ مخصوصا در جوامع اسلامی ـ به خاطر نگاه منفیای که نسبت به فلسفه وجود داشته و همچنین رکود رشد
علوم تجربی، در جا زده و رشدی نکرده است و امروزه در غرب، فلسفه اسلامی به عنوان فلسفه قرون وسطایی شناخته شده و در ردیف علوم اسلامی به حساب
میآیند و به عنوان فلسفه شناخته نمیشود. وی معتقد است فلسفه در جوامع اسلامی در حد کلام تنزل کرده و کلام نیز همشأن فلسفه شده است.
Machine summary:
"به عبارت دیگر ابن سینای ما اشکالی ندارد در آن دوره باشد، اما ملاصدرا (م 1050 هجری) همزمان با رنه دکارت (م 1650 میلادی) بوده، و ملا علی نوری (م 1246 هجری) همزمان با امانوئل کانت (م 1805 میلادی) زیسته و علامه طباطبائی (م 1360 هجری شمسی) معاصر با مارتین هایدگر (م 1976 میلادی) بوده است، راستی این معاصرت زمانی به معاصرت فلسفی هم انجامیده؟ اگر این فیلسوفان به لحاظ روش و مسائل مطرح ذیل فلسفه قرون وسطی گنجانده شوند، ما تأخیر فرهنگی داریم؛ یعنی فلسفه اسلامی در زمان ما همچنان درگیر مسائل قرون گذشته است و پاسخگوی مسائل زمانی عصر ما نیست، درحالیکه فارابی و ابن سینا پاسخگوی سؤالهای عقلی زمانه خودشان بودهاند.
و این سخن وی که عدم جو آزاد در جهان اسلام باعث شده تا فلسفه در بین مسلمین رشد نکند نیز فیالجمله صحیح بوده، ولی کلیت ندارد؛ زیرا اگر چه نوع نگاه بعضی فقیهان به فلسفه در جهان اسلام مشکلاتی را برای فلاسفه آفریده است، اما این امر نمیتوانسته در آزاداندیشی فیلسوفان مسلمان تأثیرگذار باشد، چنانکه میبینیم علیرغم همه فشارهایی که برای فلاسفه وارد میشده مسائل فلسفه اسلامی در این دوران بسیار گسترده شده است و عدم حصول تنوع در فلسفه نزد فیلسوفان مسلمان به نوع نگاه آنها به تعریف فلسفه برمیگردد.
این سخن تنها در آن بخش از گزارههای فلسفی که بر پایه دادههای فیزیک به عنوان اصل موضوعی بنا نهاده شدند صحیح نمیباشد و نسبت این گزارهها به مجموع گزارههای فلسفه اسلامی بسیار ناچیز است بنابراین نمیتوان بهطور کلی قایل شد رشد علوم تجربی باعث انقلاب در فلسفه و متافیزیک میشود و چون جوامع اسلامی چنین رشدی نداشتهاند چنین انقلابی نیز در فلسفه آنها رخ نداده است."