Abstract:
از مشخصات بارز عصر صنعتی رشد شهر و شهرنشینی است.رشد شهرنشینی به عنوان پدیدهء نوین در عصر حاضر بیش از هر زمان دیگر به ویژه در جوامع روبه توسعه ادامه داشته و تحت تأثیر این پدیده نقاط روستایی نیز تا اندازهای به لحاظ بافت اقتصادی-اجتماعی و فرهنگی تغییر کردهاند و مهاجرت از نقاط روستایی به شهری بافت شهر را دگرگون کرده است.با شکلگیری شهرها مفاهیم کلیدی شهروند و حقوق شهروندی نیز پدیدار گشته که برای همهء شهروندان حق و حقوقی را تعریف نمودهاند که مستحق طلبش هستند.جامعهء امروز ایران که بیشاز نصف جمعیت آن در شهرها سکونت دارد و در عین حال به لحاظ تاریخی همواره متشکل از سه خردهنظام ایلی،روستایی و شهری بوده است در چند سال اخیر همچون جوامع بین المللی با مواضع حق طلبهای مانند حقوق زنان،شهروندان،کارگران،دانشجویان و مفاهیم اساسی دیگری مواجه بوده است و در پی احقاق حقوق طبیعی شهروندان در حال حرکت است.بدین ترتیب در این مقاله سعی شده به بررسی و تحلیل مقولههایی چون نظام شهروندی و مسائلی که موبوط به جنبشهای اجتماعی است بپردازد.روش تحقیق مورد استفاده در مقالهء حاضر روش توصیفی-تحلیلی است که با استفاه از کتابها و نشریههای موجود بحث شده است.
Machine summary:
"رشد شهرنشینی به عنوان پدیدهء نوین در عصر حاضر بیش از هر زمان دیگر به ویژه در جوامع روبه توسعه ادامه داشته و تحت تأثیر این پدیده نقاط روستایی نیز تا اندازهای به لحاظ بافت اقتصادی-اجتماعی و فرهنگی تغییر کردهاند و مهاجرت از نقاط روستایی به شهری بافت شهر را دگرگون کرده است.
درحالیکه در نظام شهروندی تلاش شهروند بر این است که وضعیت مطلوب را برای خود و دیگر شهروندان ایجاد نماید و تمایزات قومی،نژادی و مذهبی را در جهت استحکام همبستگی وسیع ملی از میان بردارد.
این مفهوم برگرفته از واژهء لاتینی لویتاس است و در یونان به کسانی که در دولت شهر«پلیس»به دلیل سکونت در شهر دارای حقوقی سیاسی بودند اطلاق میگردید،البته هرچند پلیس در زبان یونانی واحد سیاسی مستقل بود که شهروندان در کنار بردگان و غیرشهروندان زندگی میکردند اما صرف سکونت افراد در شهر آنها را از اختیار شهروندی که در واقع حق مشارکت در ادارهء عمومی و دخالت در حوزهء سیاسی عمومی بود برخوردار نمینمود.
تحولاتی را که شهروند در طی مسیر تاریخی خود پیموده است به سه دورهء مشخص میتوان تقسیم کرد:در دورهء اول شهروند به شرط ماهیت سیاسی بودن از حق مشارکت در امور عمومی بهرهمند میگردد،بهعبارتدیگر شهروندی باستان بر حقوق و وظایف افراد دربرابر قانون و مشارکت سیاسی فعال آنان دلالت داشت و یک فرد در زمانی یک شهروند قلمداد میشد که بتواند هم حکومت کند و هم تحت حکومت باشد."