Abstract:
آیه « یا أیها الرسول بلغ ما أنزل إلیک من ربک وإن لم تفعل فما بلغت رسالته والله یعصمک من الناسإن الله لایهدی القوم الکافرین» شصت و هفتمین آیه از سوره مائده به آیه تبلیغ یا عصمت نامبردار است.نقطه اصلی بحث در بین فریقین درباره این آیه، در تعیین مصداق مأموریتی است که از ناحیه خداوند بر پیامبر اکرم (ص) نازل، و ابلاغ آن ـ همراه با لحنی تهدید گونه ـ درخواست شده است. شیعه به اتفاق میگوید: این مأموریت، ابلاغ رسمی ولایت و پیشوایی امام علی (ع) است و این آیه یکی از ادله نصب امامت به شمار میآید و قرینه قطعی بر تعیین معنای زعامت از واژه «مولی» در حدیث غدیر است. نصوص روایی شیعه بدون هیچ اختلافی در این باره همداستان اند. شیعه در این باره با استناد به آیات دیگر قرآن و با شواهدی متعدد، این قول را استوار ساخته است. اهل سنت درباره تفسیر آیه مذکور اختلاف نظر دارند. مشهور آنان؛ مورد نزول خاصی برای آیه قائل نیستند و از این روست که تفسیر آنان از این آیه با روایاتی که درباره مورد نزول آن نقل کردهاند، یکسان نیست. دیدگاههای تفسیری اهل سنت در این زمینه با مناقشههای جدی رو به رو است.
Machine summary:
"آیا پیش از این یهودیان، پیامبر خدا را تکذیب نکرده بودند تا هم اکنون حضرت از این تکذیب بهراسد؟ ثالثا: بنا به گفته فخر رازی، حکمی که خداوند درباره یهود نازل کرد و به قدری بر آنان گران تمام میشد که موجب تأخیر در ابلاغ آن از سوی رسول خدا میگردید، این بود: «ای اهل کتاب، شما هیچ چیز نیستید تا آنکه…»؛ در حالی که قرآن پیش از این آیه، در آیه 64 همین سوره، خطاب به یهود میفرماید: «و قالت الیهود ید الله مغلولة غلت أیدیهم و لعنوا بما قالوا بل یداه مبسوطتان ینفق کیف یشاء و لیزیدن کثیرا منهم ما أنزل إلیک من ربک طغیانا و کفرا و ألقینا بینهم العداوة و البغضاء إلی یوم القیامة کلما أوقدوا نارا للحرب أطفاها الله و یسعون فی الارض فسادا و الله لا یحب المفسدین».
به طور نمونه، آنچه ابن انباری میگوید با متن آیه ناسازگار است، چون در شرایطی که پس از فتح مکه و یا فتوحات دیگر، اسلام، عزیز شده و گسترش یافته است، ابلاغ پیامهایی که پنهان ماندهاند، نیاز به تهدید و تضمین ندارد؛ یعنی نیازی به این نیست که خداوند بفرماید: «و ان لم تفعل فما بلغت رسالته»؛ «اگر انجام ندهی، رسالت خدا را انجام ندادهای» و چنین ضمانت کند: «و الله یعصمک من الناس»؛ «خداوند تو را از گزند مردم حفظ میکند.
» رجع إلیه جبرئیل (ع) فقال: «یا أیها الرسول بلغ ما أنزل إلیک …» …؛ چون خداوند به پیامبرش دستور داد در غدیر خم آنچه را درباره علی است بگوید، پیامبر به خدا عرض کرد: پروردگار من، قریش به زمان جاهلیت نزدیک اند و اگر به این کار اقدام کنم میگویند درباره پسر عموی خود چنین میکند."