نظری به «تاریخ یعقوبی» Introduction and review

"در باب مذهب وی نیز باید گفت که ظاهرا اعتقادات جدش ـ واضح ـ در اخلافش باقی مانده و یعقوبی ـ چنانکه اشاره خواهد شد ـ مذهب شیعه داشته; حتی برخی محققان معتقدند که او به خاطر این تشیع تحت تعقیب هم بوده است,4 اما حتی اگر وی تحت تعقیب هم نبوده است, به هرحال از اظهار تشیع خویش, ابایی نداشته و این مطلب را می توان از مطاوی کتاب وی دریافت. همچنین با ملاحظه مطالب تاریخ اسلام می توان دو شیوه کاملا متمایز در نحوه نگارش کتاب یافت: نخست آنکه در مطالبی همانند سیره پیامبر(ص), یعقوبی اخبار و مطالب را مدون و مرتبط با یکدیگر ذکر می کند و دوم, برخی مطالب دیگر مانند نام همسران پیامبر(ص) یا تکالیف شرعی, دارای ترتیب فوق نمی باشند. مسعودی مورخ و جغرافیدان مشهور, بسیاری از مطالب خود را درباره تاریخ پیش از اسلام, از یعقوبی اقتباس کرده و این جریان حتی تا قرن ششم نیز ادامه یافته و نویسندگانی چون صاحب مجمل التواریخ والقصص نیز از یعقوبی بسیار اقتباس کرده اند. 30 به عقیده هوتسما, یعقوبی علاوه بر کتب مقدس, از برخی کتب دیگر چون کتاب غار گنجینه ها مطالبی اخذ کرده, اما آنجایی که مطالب این گونه کتاب های غیر اسلامی مخالف عقاید اسلامی است, فقراتی از آنها را حذف کرده است. 34 به عقیده اشپولر ویژگی مهم و غیر قابل انکار یعقوبی, حفظ بی طرفی نسبتا فراوان در بیان روابط مذهبی است,35 که این مطلب به علاوه اخبار گرانبهای وی از ایران و یونان, توجه خاص به بغداد و سامرا, عنایت ویژه به ثغور جهان اسلام و مطالبی دیگر از این قبیل,36 اهمیتی شگفت, به تاریخ یعقوبی می بخشد."