Abstract:
گرجستان به لحاظ موقعیت عالی و حساس جغرافیایی از کهنترین روزگار در معرض تاخت و تاز قرار داشت.دولتهای باستانی ایران،روم و بیزانس برای کسب نفوذ فراوان و یا تسخیر گرجستان بسیار کوشیدند و سالها بر سر این مسئله به مناقشه و درگیری پرداختند،با وجود این نقش گرجستان در دوران باستان بسیار حساس بود. با ظهور اسلام و آغاز جهانگشایی اعراب،گرجستان نیز از یورشهای آنان در امان نماند.اعراب با حضور درازمدت خود،خسارتهای فراوانی به گرجستان وارد ساختند.با کاهش نفوذ خلفای عباسی در قفقاز و ظهور ترکان سلجوقی،وضعیت گرجستان به سبب تجاوز ترکان و فتوحات بزرگ آنان ناگوار شد و این روند با حملههای ویرانگرانهء مغولها و تاخت و تاز تیمور لنگ و عثمانیها و سپس صفویان تداوم یافت. سیاست همسایگان گرجستان بر توسعهء ارضی استوار بود.بدینترتیب سه نیروی خردکننده و نیرومند ایران، عثمانی و روسیه از سه جهت گرجستان را درگیر کلاف سردرگم و پیچیدهای از مناسبات و دشمنیها کردند. حملههای پیدرپی شاهان صفوی به گرجستان سبب شد بیش از دویست هزار گرجی به ایران کوچ کنند. این دسته از گرجیها افزون بر ایفای نقش در تشکیلات لشکری و کشوری در شکوفایی اقتصاد دولت صفوی نقش به سزایی داشتند.
Machine summary:
"پس از او شاه طهماسب اول با همان انگیزه،چهار بار به گرجستان لشکر کشید و در طول این لشکرکشیها گرجیهای بسیاری را دستگیر کرد و به ایران کوچاند.
در این مقاله به بررسی مناسبات ایران و گرجستان از آغاز تا ظهور اسلام و سپس به روند مناسبات این دو کشور تا دورهء صفوی که اوج آن در زمان شاه عباس اول صفوی است میپردازیم.
مناسبات ایران و گرجستان در عصر صفوی مناسبات از آغاز حکومت صفویه تا حکومت شاه عباس اول از دههء سوم سدهء پانزدهم میلادی،شیوخ صفوی هرسال به بهانهء جهاد به سرزمینهای همسایهء غیر مسلمان همچون،داغستان،سرزمینهای چرکسها،گرجستان و طرابوزان حمله میکردند.
شاه اسماعیل که پس از شکست چالدران،تا زمان مرگ فرماندهی سپاه را بر عهده نگرفت(سرور، 4731،ص 901)در سالهای بعد سپاه و سرداران خود همانند دیو سلطان روملو را بارها به گرجستان فرستاد(حسینی قمی،9531،ص 9-831)و پس از تسخیر گرجستان،بزرگان گرجی را مجبور کرد هدیههای فراوان به او تقدیم کنند.
افاغنه که از گذشته جسارت و صلابت گرجیها را دیده بودند از آنان میترسیدند،چنانکه محمود بعد از تسخیر اصفهان به گرجیانی که در سپاه او وارد شدند گفت: «به هموطنان خود در گرجستان بنویسید که آهنگ ما نکنند چرا که اگر به سوی ما راه بردارند همهء شما را هلاک خواهم کرد.
نتیجه موقعیت ویژهء جغرافیایی گرجستان در طول تاریخ موجب شده است فاتحان بزرگ و کوچک آرزوی فتح آنجا را داشته باشند و برای برآورده شدن این آرزو خسارتهای فراوانی به گرجستان وارد ساختند،اما این موقعیت،گرجستان را از نظر فرهنگی چهار راه تلاقی بسیاری از فرهنگها ساخت."