Abstract:
مسائل مطبوعات از دو رویکرد قابل بررسی و کنکاش است؛رویکرد اول،نگاه از درون به مسایل و مشکلاتی است که مطبوعات به عنوان سازمانی با فعالیتها و تخصص حرفهای خاص خویش با آن درگیر هستند.مسایلی همچون مشکلات صنفی، حقوق و حدود آزادی فعالیت،امنیت شغلی،کمبود نیروی انسانی خبره در حوزههای خبری،استخدام، آموزش،بیمه،و...همه و همه از جمله مسایلی است که با نگاه از درون قابل شناسایی بوده و بیش و پیش از هر مجموعه و فردی،اصحاب مطبوعات در این زمینه حق تقدم و صلاحیت ابراز نظر دارند. رویکرد دوم اما،نگاهی از برون به فرایند تولید و نشر اخبار و آگاهی از طریق اولین رسانهء ارتباط جمعی است.مطابق این رویکرد،مطبوعات به عنوان نهادی در میان سایر بخشها و نهادهای جامعه و نیز به عنوان رکن چهارم جوامع مدنی،فعالیتها و مسؤولیتهای خاصی را در جامعه بر عهده دارند. این نهاد،که از آن به نام«عقل مستقل»جامعه نیز یاد میشود،از سویی به نمایندگی از ملت،به نظارت بر دیگر ارکان جامعه و به ویژه دولت پرداخته و نیازهای اطلاعاتی-خبری مردم را برآورد میسازد، و از سوی دیگر پل ارتباطی بین نهادهای متعدد و خاصه نهاد اصلی جامعه(به عنوان خاستگاههای پیام)با مردم است.بر این مبنا،رویکرد دوم به کاستیها و معضلات کارکردی مطبوعات توجه کرده 2Lو براساس تعاریف و انتظاراتی که دو سوی دیگر ارتباط-یعنی مردم و خاستگاههای پیام-از مطبوعات دارند،به ارزیابی عملکرد و نقش آنها در جامعه میپردازد. مقاله حاضر که مبتنی بر نگاهی از برون به مسایل مطبوعات است،خلاصه پژوهشی1درباره نگرش مردم نسبت به جریان عمومی روزنامهنگاری در جامعه است و درصدد است تا جریان کلی روزنامهنگاری در کشور را به محک نقد و نظر مخاطبان آن گذاشته و دیدگاه خوانندگان روزنامهها را نسبت به عملکرد مطبوعات در جامعه روشن سازد. البته نگاه دیگری نیز از برون جایز و بل لازم است و آن ارزیابی عملکرد مطبوعات از سوی خاستگاههای پیام است که در این پژوهش به آن پرداخته نشده است و خود،موضوع تحقیق مفصل دیگری میباشد. بیشک هرگونه ارزیابی در این زمینه،مستلزم مطالعه و بررسی نظری سه عنصر اصلی فرستنده، ارتباطگر،رسانه و مخاطب است که به تناسب خلاصه بودن این مقاله سعی شده تا به اختصار،به آنها اشاره شود.
Machine summary:
"در تحقیق فرض بر این است که گویهها بیانگر مفاهیم زیر باشند: الف)منزلت اجتماعی روزنامهنگاران؛ ب)سانسور و خودسانسوری؛ ج)دانش و تسلط حرفهای روزنامهنگاران؛ د)صداقت و راستگویی روزنامهنگاران؛ هـ)احساس مسؤولیت اجتماعی روزنامهنگاران؛ در این قسمت،نتایج به دست آمده با استفاده از آزمونهای آماری تحلیل یک سویه واریانس،شفه و آزمون t برحسب متغیرهای جنس،سن،شغل،سطح تحصیلات،میزان استمرار در مطالعه روزنامهها و میزان صرف وقت برای مطالعه روزنامهها مورد تحلیل قرار میگیرد و تنها در مواردی که تفاوت معنیدار باشد،به نتایج آن اشاره خواهد شد: الف)منزلت اجتماعی روزنامهنگاران برای بررسی دیدگاه پاسخگویان نسبت به جایگاه روزنامهنگاران در جامعه،این گویه در پرسشنامه گنجانده شد:«یک روزنامهنگار دارای شغلی است که در نظر جامعه از جایگاه والایی برخوردار است.
آزمون تحلیل یک سویه واریانس و شفه در مورد تفاوت دیدگاه پاسخگویان سنین مختلف با درجه آزادی 182 و 2،و میزان F برابر 3/298 در سطح اطمینان 59 درصد نشان میدهد میان دیدگاههای پاسخگویانی که سن آنها 63 سال و یا بالاتر است و کسانی که کمتر از 42 سال سن دارند در مورد این نظر که «هدف روزنامهنگاران فقط فروش بیشتر روزنامه و جلب خوانندگان بیشتر است تفاوت معنیداری وجود دارد.
در عین حال،سه گویه از گویههایی که مطابق نتایج به دست آمده از این آزمون در جدول گویههای مورد اختلاف قرار گرفته بودند،در واقع گویههای مورد توافق محسوب میشوند؛چراکه علت اختلاف دوگونه پاسخگو تنها به میزان مخالفت یا موافقت آنها مربوط میشوند که یکی از آنها به عدم استقلال عمل روزنامهنگاران مربوط میشود؛در این مورد،گونه اول(که نسبتا از عملکرد مطبوعات راضی هستند)نیز همانند گروه ناراضی از عملکرد مطبوعات معتقدند که«بسیاری از روزنامهنگاران و سردبیران روزنامهها به وسیله دولت کنترل میشوند."