Abstract:
این مقاله به ارزیابی سیاستهای بازار کار و عملکرد آن در برنامههای توسعهای ایران پرداخته است.تحلیل سیاستهای اشتغال از لحاظ ادبیات نظری بر اساس چهار محور(شامل سیاستهای فعال بازار کار،سیاستهای تنظیمی بازار کار،سیاستهای کلان اقتصادی موثر بر بازار کار و سیاستهای منفعل و حمایتی بازار کار)مورد توجه قرار گرفته است.نتایج نشان میدهد که اولا در برنامههای توسعهای کشور همواره برخی از سیاستهایی کلان اقتصادی تدوین گردیده که با جهتگیری توسعه اشتغال و یا بهبود کیفیت اشتغال باشد.ثانیا،به تدریج در برنامههای توسعهای کشور تنوع سیاستهای فعال در بازار کار ایران بیشتر شده است.ثالثا،سیاستهای تنظیمی بازار کار در عمل با مشکلاتی همراه بوده و کمتر بدان توجه شده است.در نهایت آنکه سیاستهای منفعل و حمایتی بازار کار در برنامههای توسعهای کشور هیچ جایگاهی نداشته است.از منظر کمی نیز نشان میدهد که میزان تحقق اهداف در برنامهها با هم متفاوت بوده است. با توجه به افق چشمانداز بیست ساله،بکارگیری و تنظیم سیاستهای اصولی کلان اقتصادی و سیاستهای مناسب بازار کار،زمینه را برای سطح اشتغال بالاتر در برنامه پنجم توسعه فراهم خواهد ساخت.
Machine summary:
مجموعه سیاستهای فعال مستقیم و غیر مستقیم بازار کار در کشورها بطور گسترده،با توجه به ویژگیهای اجتماعی و اقتصادی و نوع بیکاری آنها مورد استفاده قرار میگیرد و سه عنصر اصلی سیاستها فعال بازار کار عبارتند از: -ایجاد تحرک در عرضه نیروی با ایجاد شغل،پرداخت یارانه به دستمزدها و غیره -توسعه اشتغال با ایجاد مهارتهای جدید و با روشهای مختلف مانند آموزشهای مجدد -افزایش کارایی بازار کار با ارائه خدمات به نیروی کار مانند مشاوره،کمک به انطباق شغل با مهارتهای نیروی کار این سیاستها میتوانند بر تقاضای نیروی کار و عملکرد بازار کار موثر باشند.
در این دوره، سیاستهای جلوگیری از افزایش نرخ بیکاری و تثبیت اشتغال موجود از طریق ایجاد مشاغل عمومی صورت میگیرد که با اجرای پنج برنامه ویژه شامل طرحهای شهرهای تمیز در بخش مدیریت جمعآوری زبالههای سطح شهر با تأکید بر بنگاههای کوچک و متوسط،طرح کار برای آب به منظور از بین بردن علفهای هرز و افزایش بازده آب برای توسعه بخش کشاورزی،طرح مراقبت از زمین از طریق حمایت و مشارکتهای بخش خصوصی و عمومی به منظور احیا و حفاظت از منابع طبیعی،برنامههای زیربنایی شهری و بهداشت و آب سالم،رفاه و امور عمومی و اجتماعی به منظور کاهش فقر از طریق ایجاد اشتغال بویژه در مناطق روستایی با همکاری سازمانهای غیر دولتی اجرا گردید.
درعینحال اجرای سیاستهای فعال بازار کار توسط دولت و ایجاد بسترهای مناسب برای توسعه سرمایهگذاریهای بخش غیر دولتی به منظور افزایش فرصتهای شغلی در مقایسه با برنامههای گذشته فعالتر شده و اثر این تحرک نیز در بهبود نسبی عملکرد اشتغال مشهود بوده است.