Abstract:
پس از مطرح شدن دکترین جنگ پیشدستانه در سیاست خارجی و امنیت ملی آمریکا،خاورمیانه کانون«گسل»بین دو رویکرد رقیب یعنی:رویکرد لیبرال-هژمونیک آمریکا و رویکرد نقاد-هژمونیک گریز ایران شد.از یکسو،سیاست خارجی آمریکا برآیند اندیشه نولیبرال-نو محافظهکار بود که مبانیاش برتری استراتژیک در بازی قدرت است و از سوی دیگر،سیاست خارجی ایران اسلامی به لحاظ مبانی دینی و ایرانی،تبلور اخلاقگرایی و سلطه ناپذیری در نظام بین الملل است.بر این اساس پاسخ به این سوال که کدامیک از رویکردهای تعاملجویانه و یا تقابلجویانه و یا تعامل-تقابلگرا بین آمریکا و ایران در آینده شکل خواهد گرفت مهمترین هدف این نوشتار را تشکیل میدهد.
Machine summary:
"طرفداران رویکرد گسرش مرزهای امنیتی معتقدند ایران با دنبال کردن این رویکرد در تقابل با ایالات متحده توانسته است توانمندیهای خود را در سطح منطقه افزایش داده و از حجم محدودیت- های منطقهای نسبت به خود بکاهد و با داشتن حامی منطقهای(چون حزب الله که میتواند در مقاطع حساس و مختلف،نقش حامی منطقهای را برای جمهوری اسلامی ایران بازی کند)که یکی از عناصر مهم غیر مادی قدرت محسوب میشود(همانگونه که در گفتار اول آمده است)و همچنین بالا بردن قدرت چانهزنی خود توسط حمایت از گروهها و جنبشهای اسلامگرا در سطح منطقه و آسیب رساندن به دشمن از طریق روشهای غیر مستقیم،مرز امنیتی خود را تا مرزهای اسرائیل گسترش داده و از برخورد مسقیم با آمریکا بپرهیزد(قاسمی،5831:221-121).
رویکرد دستیابی به فنآوری هستهای و ایجاد بازدارندگی در منطقه پرونده هستهای ایران با موضوع مورد پژوهش از این لحاظ در ارتباط قرار میگیرد که در وضعیت کنونی،یکی از راهکارهای نظام جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با طرح خاورمیانه بزرگ،پافشاری برای دستیابی به فنآوری هستهای و غنی سازی اورانیوم میباشد زیرا استراتژیست های ایرانی معتقدند که ایران هستهای میتواند بعنوان یک قدرت منطقهای در برابر هژمونی ایالات متحده ایستادگی کرده و نیروی بازدارندهای در برابر اسرائیل و آمریکا در خاورمیانه ایجاد کند.
تضاد به وجود آمده در رویکردهای سیاست خارجی این دو کشور باعث شده است که این دو با نگاهی تهدید محور نسبت به یکدیگر،راهکارهایی را برای تقابل با تهدیدات متقابل در پیش گیرند که بر این اساس ایالات متحده با رویکردهایی چون،تعاملگرایی،تقابلگرایی و تعامل-تقابلگرایانه بدنبال مهار قدرت و نفوذ ایران در منطقه و سطح نظام بین الملل است و از سوی دیگر ایران نیز با رویکردهایی چون گسترش مرزهای امنیتی،اتحاد ژئوپلیتیک شیعه و بازدارندگی هستهای به دنبال بی اثر کردن اقدامات آمریکا و گسترش نفوذ خود در منطقه میباشد."