Abstract:
تبلیغ دین خدا و ارزشهای الهی، با تلاش پیامبر(ص) شروع شد و به دست امامان معصوم(ع) ادامه یافت. همین تبلیغ و ارشاد، مردم را گروه گروه و قبیله قبیله وارد دین اسلام کرد و چنان باوری بدانان بخشید که در راه گسترش و یا دفاع از پیامبر و ائمّه و دین اسلام، با افتخار، فدایی دین شدند.در زمان غیبت کبری، این مهم بر دوش عالمان دین نهاده شد و آنان مامور به ابلاغ رسالتهای الهی گردیدند. در این مسیر، بر آن عزیزان فرض است که با سیره و روش پیامبر اکرم و امامان معصوم در امر تبلیغ آگاه شوند، چرا که آگاهی از سیره پیشوایان دین در امر تبلیغ، دست مبلغ را میگیرد و از کوتاهترین راه به هدفش میرساند، یعنی پیام داعی الی اللّه را بر جان مخاطبان مینشاند. در بررسی سیره معصومین(ع)، موضوع پیام، پیام گیرنده (مخاطب)، ابزار و محتوای پیام و نقش عناصر زمان و مکان مورد توجّه قرار میگیرد و مشخّص میشود که آن بزرگواران با عمل و با اخلاق رنگ از خدا گرفته خود، با تبلیغ چهره به چهره و مانند آن به بهترین شکل به تبلیغ رسالات الهی برخاسته و بیشترین موفقیّت را نیز به دست آوردهاند. موضوع مقاله حاضر، بررسی سیره پیشوایان دین(ع) در این زمینه است و در آن، موارد یاد شده با اندکی شرح و بسط، فراروی خوانندگان محترم قرار میگیرد.
Machine summary:
در این مسیر، بر آن عزیزان فرض است که با سیره و روش پیامبر اکرم و امامان معصوم در امر تبلیغ آگاه شوند، چرا که آگاهی از سیره پیشوایان دین در امر تبلیغ، دست مبلغ را میگیرد و از کوتاهترین راه به هدفش میرساند، یعنی پیام داعی الی الله را بر جان مخاطبان مینشاند.
از این رو، خداوند متعال از روی امتنان به رسولش شرح صدر عنایت کرده تا در پرتو آن، کار بر او آسان گردد؛ چرا که «وزر» در آیات یاد شده، همان بار دعوت، تبلیغ و مواجه شدن با مردم است؛ همان مردمی که قصد هدایت و راهنمایی، بلکه کشاندن آنها به سوی خدا را دارد.
2 برای دستیابی به سیره تبلیغی معصومین(ع) تدبر در مخاطبشناسی آنان و استخراج اصولی که آنها در روانشناسی مردم، جامعهشناسی، روابط و مناسبات حاکم بر مردم داشتند، ضروری است و بدون تردید، این امر روحانیان و مبلغان دینی را در پیام رسانی بهتر یاری خواهد کرد و اصولا اتخاذ شیوههای گوناگون در جذب و هدایت و دعوت به دین و ارزشهای دینی، مبتنی بر نوع نگرش به مخاطبان، نیازها و تواناییهاشان است؛ هر چه شناخت مبلغ نسبت به مخاطبان، روحیات، نیازها، خواستههای درونی و مصالح و مفاسد حیات و موجبات سعادت و شقاوت آنان وسیعتر باشند، پیامرسانی بهتر، با شیوههای متنوعتر و اثرگذارتر صورت خواهد گرفت.
1 بنابراین، معصومین(ع) از ابزار گوناگونی در تبلیغ بهره بردهاند و معیاری که از سیره آنان فهمیده میشود این است که در راه دین و پیامرسانی الهی باید از وسایل مشروع و مقدس استفاده کرد.