تبیین پیوند جهانشناسی و فلسفه سلوک در نگاه مولانا Journal Article

این مقاله با توصیف نظرات مولانا در باب جهان، در ذیل مباحثی چون تشبیه و تنزیه، خلقت و حدوث جهان، وحدت وجود، و قوانین حاکم بر عالم چون دگرگونی دایم، جنگ اضداد، نظام آکل و ماکول و قابل مقبول، و صورت و معنا از مثنوی نشان می دهد که جهانشناسی مولوی کاملا با نظام عملی و اخلاقی او منطبق است. اگر چه او در اغلب موارد تحت تاثیر نظرات ابن عربی است، اما هیچگاه همانند پیروان او از عالم عمل غفلت نمی کند و توصیفش از جهان به گونه ای است که تبیین کننده نظریه صوفیه درباره مجاهده و سلوک باشد. مولانا، انسان و جهان را به دو بخش صورت و معنا تقسیم می کند: صورت انسان، صورت عالم را درک می کند و معنای او معنای عالم را، که به تعبیر او حق است. باین ترتیب انسان برای درک عالم باید با تبدیل حواس خود از حواس ظاهر به باطن، به شناخت و اتحاد با عالم جان برسد. مولانا در توصیف هر کدام از دو عالم معنا و صورت، فلسفه حرکت و تکامل را هیچگاه از یاد نمی برد: عالم ماده، عالم اضداد است، و در میان اضداد، جنگی هولناک برقرار است.