Abstract:
مقاله«مؤید الممالک فکری(ارشاد)و بررسی نمایشنامه حکام قدیم،حکام جدید»ابتدا براساس،خلاصهای از زندگی و روزشمار آثار ارشاد و سپس بررسی نمایشنامههای او با تأکید و جزیینگری در نمایشنامه حکام قدیم و حکام جدید نگاشته شده است.مؤید الممالک شایستهترین نمایشنامهنویس دوران مشروطه است.آثار او به لحاظ پیوند و ارتباط با اوضاع سیاسی،اجتماعی دوران مشروطه بسیار حائز اهمیت است.مؤید الممالک فکری یک نمایشنامهنویس سیاسی است. او در تمامی آثارش-به ویژه در نمایشنامه حکام قدیم،حکام جدید-اوضاع اجتماعی و مفاسد سیاسی،اجتماعی دوران مشروطه را به خوبی در قالب نمایشنامه مطرح میکند.طی این مقاله و با تحلیل نمایشنامه حکام قدیم،حکام جدید پی میبریم مؤید الممالک فکری نمایشنامهنویسی است که در آثارش سیری تحولی و پویا،از لحاظ به کارگیری اصول و قواعد درامنویسی داشته است. روش تحقیق دربارهء اطلاعات تاریخی اسنادی است که فهرست منابع در پایان مقاله آمده است اما در مورد تحلیل نمایشنامه سیری پژوهشی توسط مقاله طی شده است.
Machine summary:
"طی این مقاله و با تحلیل نمایشنامه حکام قدیم،حکام جدید پی میبریم مؤید الممالک فکری نمایشنامهنویسی است که در آثارش سیری تحولی و پویا،از لحاظ به کارگیری اصول و قواعد درامنویسی داشته است.
»2 در میان این نمایشنامهنویسان کسانی مانند میرزا آقا خان تبریزی و فتحعلی آخوند زاده نیز هستند که (به تصویر صفحه مراجعه شود) آثارشان درخور توجه است،اما مؤید الممالک فکری شایستهترین نمایشنامهنویس دوران مشروطه است که آثارش از لحاظ پیوند و ارتباط آثارش با اوضاع دوران مشروطه دارای ارزشند.
هرچند خود مؤید الممالک آن را پرده نامیده است اما به لحاظ داشتن موضوعات مستقل و گاه زمان و مکان مستقل هرپرده را میتوان یک اپیزود (Epizode) نامید این موضوع حتی در نمایشنامه «عشق در پیری»فکری آنچنان پیشرفته و مترقی است که پردهء دوم به شکل نمایش پرده اول محسوب میشود چراکه در تمامی پردهء اول صحبت از نمایشنامهای میشود که قرار است ندیم دیوان،آن را بنویسد و پردهء دوم بدون هیچ توضیحی به شکل مستقل آمده است.
فراوانی تیپهای نمایشنامه باور آنها را در حد یک شخصیت بالا میبر چراکه هرچند وجود تیپهای مختلف یادآور نمایشهای سنتی ایران است اما قرار دادن آنها در موقعیتهای مختلف،آدمهای فکری ارشاد را وارد مدارهای تازهای از روابط انسانی میکند.
اما فکری ارشاد زمانی نمایشنامه نوشته است که تعریفهای سیاسی،اجتماعی و طبقاتی جامعه به شدت به همریخته و نابسامان است و مؤید الممالک سعی،کرده این اوضاع را برای مخاطبش توضیح دهد و تا جایی که میتواند ذهن مخاطب را به سامان کند."