Abstract:
نویسنده در دو بخش به بررسی جایگاه جنون در میان عیوب موجب فسخ نکاح میپردازد. او در بخش اول به روایات و دلایل مشروعیت جواز فسخ نکاح از جانب زن به سبب جنون شوهر پرداخته و در بخش دوم، دلایل نقلی و غیر نقلی جواز فسخ نکاح از جانب شوهر را در فرض جنون زن بررسی کرده است و در نهایت به دلیل اطلاق روایات به این نتیجه میرسد که جنون زن یامرد، پیش از عقد یا پس از آن، قبل از آمیزش یا بعد از آن، در عقد دائم یا موقت، موجب حکم به جواز فسخ نکاح از جانب طرف دیگر است
Machine summary:
برای جواز فسخ ازدواج هریک از زوجین، به روایاتی استدلال شده است: الف( ادله جواز فسخ برای زوجه دلیل نخست: روی المشایخ الثلاثة عن علی بن أبی حمزة، قال سئل أبو إبراهیم عن المرأة یکون لها زوج و قد أصیب فی عقله بعد ما تزوجها أو عرض له جنون، فقال: لها أن تنزع نفسها منه إن شائت ؛(80) مشایخ سه گانه )کلینی، صدوق و شیخ طوسی( از علی بن ابی حمزه روایت کردهاند که میگوید: از موسی بن جعفر)ع( در مورد زنی سؤال شد که شوهر دارد و شوهرش پس از ازدواج در عقلش مشکلی پدید میآید و یا جنون بر وی عارض میشود.
قلت: أرأیت إن کان قد دخل بها کیف یصنع بمهرها؟ قال: لها المهر بما استحل من فرجها و یغرم ولیها الذی أنکحها مثل ما ساق إلیها؛(82) در کافی و فقیه از حلبی از امام صادق )ع( روایت شده که حضرت در مورد مردی که باطایفهای وصلت میکند و پس از آن متوجه میشود که چشمان زن لوچ )دوبین( است و آنان به او نگفته بودند، فرمود: )آن زن به این سبب( بازگردانده نمیشود، ازدواج فقط با برص، جذام، جنون و عفل رد )فسخ( میشود.
روایاتی بر این معنا دلالت دارد: دلیل اول صفوان بن یحیی عن عبدالرحمن بن أبی عبدالله عن أبی عبدالله)ع(، قال: المرأة ترد من أربعة أشیاء من البرص و الجذام و الجنون و القرن و هو العفل مالم یقع علیها فإذا وقع علیها فلا؛(86) امام صادق )ع( میفرماید: زن به سبب چهار چیز بازگردانده میشود: برص، جذام، جنون، قرن که همان عفل است، البته مادامی که با زوجه آمیزش نکرده باشد، اگر با او آمیزش کرده باشد، دیگر نمیتواند )فسخ کند(.