Abstract:
شناخت عوامل موثر در وقوع زمین لغزش ها یکی از مهمترین و ضروریترین اقدامات جهت پیشگیری و کاهش خسارات زمین لغزش می باشد. در این تحقیق بررسی نقش تغییرات کاربری اراضی و جاده سازی در بخشی از حوزه آبخیز تجن به مساحت 08/708 کیلومتر مربع در جنوب شهرستان ساری مورد مطالعه قرار گرفت. در عرصه تحقیق 68 زمین لغزش با عملیات میدانی و تفسیر عکسهای هوایی شناسایی گردید و موقعیت آن ها توسط GPS برداشت و در محیط GIS تبدیل به نقشه گردید. همچنین برای هر یک از زمین لغزش ها پرسشنامه ای در حین انجام عملیات میدانی تکمیل گردید. برای ارزیابی اثر تغییر کاربری اراضی در وقوع زمین لغزش پس از تهیه نقشه کاربری اراضی و اصلاح آن با استفاده از تفسیر عکسهای هوایی سال 1373، تجزیه و تحلیل پرسشنامههای تکمیل شده و در نهایت با به کارگیری از تکنیک های GIS مشخص گردید که 24/35 درصد زمین لغزش ها با مساحت81/34 هکتار در مناطقی اتفاق افتاده که تغییر کاربری از اراضی جنگلی به اراضی زراعی دیم و باغ در روی دامنههای شیبدار صورت گرفته است. همچنین پس از تهیه نقشه شبکه راه ها با استفاده از نقشه توپوگرافی و تکمیل آن با کمک عکسهای هوایی و به کارگیری از تکنیک های GIS مشخص گردید که بیشترین تراکم وقوع زمین لغزش حداکثر تا فاصله 75 متر از مرکز جاده با تعداد 21 زمین لغزش و تراکم 219/0 (تعداد در کیلومتر مربع) می باشد. همچنین روند کاهش تعداد زمین لغزش با فاصله گرفتن از جاده بیانگر اثر جاده سازی در وقوع زمین لغزش هامی باشد. کلیدواژهها: تفسیر عکس های هوایی، تغییر کاربری اراضی، زمین لغزش، جاده سازی، حوزه آبخیز تجن.
Machine summary:
"برای ارزیابی اثر تغییر کاربری اراضی در وقوع زمین لغزش پس از تهیه نقشه کاربری اراضی و اصلاح آن با استفاده از تفسیر عکسهای هوایی سال 3731،تجزیه و تحلیل پرسشنامههای تکمیل شده و در نهایت یا به کارگیری از تکنیکهای GIS مشخص گردید که 53/42 درصد زمین لغزشها با مساحت 43/18 هکتار در مناطقی اتفاق افتاده که تغییر کاربری از اراضی جنگلی به اراضی زراعی دیم و باغ در روی دامنههای شیبدار صورت گرفته است.
جدول 2 ارتباط مکانی وقوع زمین لغزشها و طبقات فاصله از جاده (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 5 اثر فاصله از جاده در وقوع زمین لغزشها (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 6 نقشه سنگشناسی منطقه مورد مطالعه پس از تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از اثر تغییرات کاربری اراضی در وقوع زمین لغزشها همانگونه که در جدول 1 آمده است مشخص گردید که تعداد 42 زمین لغزش(53/42 درصد)با مساحت 43/18 هکتار در مناطقی بوقوع پیوسته که تغییر کاربری اراضی از جنگل به باغ و زراعت دیم روی دامنههای شیبدار صورت گرفته است که این موضوع بیانگر نقش عامل انسانی در وقوع زمین لغزشها میباشد."