Abstract:
این تحقیق به منظور ارزیابی و شناخت مکانیزم عوامل موثر در وقوع زمین لغزشهای حوضه چناران و پهنهبندی این پدیده بر اساس عوامل اثر گذار با مدل LIMانجام شد. ابتدا با انجام مطالعات و بررسیهای میدانی عوامل موثر در وقوع زمین لغزشهای حوضه شناسایی و با استفاده از مدل «روش شاخص زمین لغزش »(LIM) ارزیابی و بر اساس وزن هر یک در مدل، پهنهبندی خطر زمین لغزش صورت گرفت. سپس از طریق انقطاع نقشه پراکنش زمین لغزشهای موجود با نقشه پهنهبندی پتانسیل خطر زمین لغزش در حوضه، کارایی این مدل در پهنهبندی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که، به دلیل وجود لایههای غیر قابل نفوذ رسی، مارنی و تبخیری و سیمان انحلال پذیر کربناته در سازند شوریجه (Ksh)، این واحد سنگی با دارا بودن بیشترین وزن)3341/2(Lnwi=، عامل اساسی در لغزش خیزی حوضه می باشد. سپس لایههای آبدار زیر زمینی ،افزایش وزن ناشی از رشد درختان تنومند در باغات ، اثر غیر مستقیم طیف ارتفاعی(1715-1570) و فرایندهای حاصله، شیب مناسب(7/78-38درجه)، زیربری دامنه توسط رودخانه چناران و نقاط با برف ماندگار در قالب عوامل موثر در کاهش و افزایش تنش برشی، به ترتیب بیشترین تأثیر را در زمین لغزش حوضه دارند. حدود35/89 درصد از لغزشهای حوضه در مناطق با پتانسیل خطر زمین لغزش خیلی زیاد واقع شدهاند که قابلیت این مدل در پهنهبندی زمین لغزش را نشان می دهد. کلیدواژهها: حوضه چناران، آلاداغ، ارزیابی عوامل، پهنهبندی زمین لغزش، مدل LIM .
Machine summary:
"پس از وارد کردن نقشههای پایه،عکسهای هوایی و جدول مختصات جغرافیایی لغزشهای حوضه به محیط SIG ،لایه زمین لغزشهای حوضه تهیه(شکل 3)و با توجه به مطالعات و بررسیهای مقدماتی،به منظور شناسایی میزان اثرگذاری عوامل و مکانیزم آنها،اطلاعات مربوط به عوامل احتمالی ایجاد لغزشها به شرح زیر از منابع مختلف تهیه شد: -نقشههای توپوگرافی با مقیاس 50000:1 برگهای بجنورد،اسفراین و سیساب،جهت تهیه لایههای شیب،فاصلهاز جادههای مهم ارتباطی،طبقات ارتفاعی،فاصله از رودخانه و آبهای زیرزمینی، -نقشههای زمینشناسی با مقیاس 100000:1 ورقههای بجنورد و شیروان،جهت تهیه لایههای واحدهایسنگشناسی،و فاصله از گسل، -عکسهای هوایی 155000:1 و 44000:1 به ترتیب مربوط به سالهای 1335 و 1373 و تفسیر آنها به روش otohpohtrO جهت شناسایی و تهیه لایه پراکنش زمین لغزشهای حوضه، -باندهای مختلف تصاویر سنجنده ج+ماهواره لندست مربوط به ماه مه سال 2003 میلادی،جهت تهیه لایههایشاخص تراکم پوشش گیاهی،کاربری اراضی،ماندگاری برف و تشخیص زمین لغزشها -آمار ماهانه و سالانه ایستگاههای بارانسنجی اسدلی،گرمخان،نوشیروان،سه یک آب شیروان و ایستگاههواشناسی سینوپتیک بجنورد در دورۀ آماری 1358 تا 1383 به منظور تهیه لایه همبارش حوضه با توجه به بررسیهای انجام گرفته و تجزیه و تحلیل دقیق لایهها نسبت به پهنههای دچار لغزش شده در مجموع 11لایه عاملی رستری در محیط نرم افزار siwII تهیه و در مدلسازی مورد استفاده قرار گرفتند.
سپس فشار آب متخلخل ناشی از چشمهها و لایههای آبدار زیرزمینی در فاصله صفر تا 100 متری،افزایش وزن ناشی از رشد درختان تنومند در باغات و اراضی آبی و انتقال نیروی باد از شاخهها به تنه و ریشهها و مواد دامنه،تاثیرغیر مستقیم طیف ارتفاعی(1715-1570)در تغییرات دما،یخبندان و ذوب یخ و فرایندهای حاصل از آن،نیروی ثقل و شیبمناسب(78/7-38 درجه)،اثر زیربری دامنه توسط رودخانه چناران و مناطق با برف ماندگار در قالب عوامل موثر در کاهش وافزایش تنش برشی مواد دامنه،به ترتیب بیشترین تأثیر را در زمین لغزش حوضه داشتهاند."