Abstract:
کتاب«من لا یحضره الفقیه»که یکی از منابع اصلی و معتبر شیعه در حدیث و احکام فقهی است،حاصل زحمات و همت و حافظه قوی عالم عظیم الشان شیخ صدوق(ره) در قرن چهارم هجری است که از آن زمان تاکنون مدار استناد علما و مجتهدان شیعه بوده است.استاد علی اکبر غفاری صفت که از اساتید معاصر و متوفای 1383 هجری شمسی است،سالها پیش به پیشنهاد و اصرار یکی از اساتید جلیل القدر خود به تصحیح و تعلیق این مجموعه فقهی اقدام کرد و پس از به چاپ رساندن،آن را در اختیار حوزههای علمیه و همگان قرار داد.به پاس بزرگداشت خدمات آن استاد گرانمایه به اسلام و مسلمانان،در این مقاله به بیان روش پر زحمت و دقت آن عزیز از دست رفته،-خصوصا با تکیه بر کتاب حج«من لا یحضره الفقیه»،-مبادرت میشود.
Machine summary:
"کارهای تکمیلی دیگری انجام داده است که در چند محور به شرح آن پرداخته میشود: 1-بهرهگیری از کتب استاد غفاری در تصحیح و تعلیق کتاب من لا یحضر که به صورت زیرنویس ارائه کرده است به واضح کردن مفهوم احادیث و احکام فقهی شیخ صدوق پرداخته و در این روش باضافه کتابهای شرح و حواشی از کتابهای متقدمین بهرهها برده است.
(همانجا،943) 2-در حکم شخص محرم که ناخن یا موی خود را کوتاه میکند،در خبری در«من لا یحضر»کفارهاش آمده است:«مدا من طعام أو کفین»استاد مینویسد که شیخ در کتاب استبصار با حدیثی قوی مانند صحیح روایت کرده که فرمود:«یطعم کفا من طعام أو کفین» که به نظر میرسد مدا تصحیف شده و باید کفا باشد زیرا مدا با کفین نسبتی ندارد (همانجا،953؛استبصار،891/2) 3-در باب«الطیب للمحرم»،شیخ صدوق روایتی از حسن بن زیاد نقل میکند که به امام صادق(ع)گفت:وضأنی الغلام و أنا لا أعلم بدستشان فیه طیب فغسلت یدی و أنا محرم، فقال:تصدق بشیء لذلک.
(همانجا،163) 2-باب أحکام السهو و الشک،پس از خبری که از فرمایش امام صادق(ع)به عمار بن موسی،صدوق نقل میکند مطلب دیگری با شماره جداگانه بدین صورت آمده است:«و معنی الخبر الذی روی«أن الفقیه لا یعید الصلاة«انما هو فی الثلاث و الأربع لا فی الأولین» مصحح مینویسد:فی التهذیب،632/1؛مسندا عن حمزة بن حمران عن أبی عبد الله(ع) قال:...
»آمده است،استاد مینویسد:أی قال معاویة بن عمار (همانجا،974/2) *و-توثیق یا تضعیف سند حدیث:استاد غفاری در مواردی طریق شیخ صدوق را به یک راوی یا امام تضعیف یا توثیق میکند،مانند: 1-روایتی از معاویة بن وهب از امام صادق 7 نقل شده که مصحح مینویسد:طریق المصنف الیه صحیح و هو ثقة»."