Abstract:
تصانیف شیخ طوسی که معادل پنجاه کتاب و رسالهء کوچک و بزرگ است،در موضوعات کلام،تفسیر،فقه،اصول،تاریخ،ادعیه و پاسخ مسائل،به تحریر درآمدهاند. عناوین دقیق این آثار،بهمراه عناوین منسوب به آنها از سوی اعلام رجال و تراجم و آشنائی اجمال با مضامین و محتویات آنها همراه با موشکافیهای مستدل و مختص اینگونه مباحث،درونمایهء مقالهء حاضر است.
Machine summary:
"(همو،مقدمه تمهید الاصول در علم کلام اسلامی،شرح بخش نظری رسالهء جمل العلم و العمل سید مرتضی،صفحه پنج) تألیفات شیخ طوسی نجاشی که معاصر شیخ بوده و ده سال قبل از وفات وی به سال 054 درگذشته است (اردبیلی،55/2)،بعضی از مصنفات شیخ تا آن زمان را ثبت نموده و نوزده اثر وی را نام برده است(همو،782)و برای نگارنده،سخن مؤلف تأسیس الشیعه که عالم بسیار مدققی بوده،بس اعجابانگیز است که در خلال ترجمه شیخ طوسی میفرماید:«قد فهرس النجاشی کل مصنفاته».
(همانجا،161)نکتهای که در اینجا مطرح است تباین این کتاب با«شرح الشرح فی الاصول» است که آن هم کتابی است کلامی که در پایان عمر خویش به شاگردش،حسن سلیقی املاء نموده و قبل از اتمام آن درگذشته است(تهرانی،الذریعه،233/31)و البته در فهرست شیخ نیز،نامی از آن برده نشده است.
(همو،201)این کتاب چاپ نشده است و جناب تهرانی در رسالهء حیاة الشیخ در ابتدای تفسیر تبیان اشارهای به نسخهای خطی در کلام و اصول عقائد و تبرعات در کتابخانه آل کاشف الغطا نموده و ظن قوی دارد که همان «ما لا یسع...
تهرانی مدعی ذکر آن در فهرست است (همو،الذریعه،133/02 و همو،حیات الشیخ الطوسی،ص أب)و عجیب آنکه در نسخهای که توسط محمد صادق بحر العلوم تصحیح و تعلیق شده و در مرکز معتبری چون منشورات شریف رضی در قم،چاپ گشته است،اثری از این عنوان و کتاب نیست.
(همو،301) 73-المسائل الحلبیة(یا جوابات المسائل الحلبیة) کتابی است فقهی که در فهرست به شکل اول و در ذریعه به هر دو صورت آمده است (طوسی،الفهرست،161 و تهرانی،الذریعه،912/5 و 543/02)این کتاب چاپ نشده است."