Abstract:
یکی از ویژگیهای اساسی جامعهء مدنی،حضور پر رونق نهادها و تشکلهای علمی و فرهنگی خود انگیخته است؛نهادهایی که بتوانند در کنار دولت،تمام ظرفیتهای علمی و فرهنگی موجود جامعه را پوشش و ارتقا دهند.انجمنهای علمی و پژوهشی نمونهای روشن از مصادیق نهادهای مدنی است.در نوشتهء حاضر پس از بیان سابقهء انجمنهای علمی در جهان و ایران تلاش شده است با بهرهگیری از رویکرد کارکردگرایی،به تبیین نقش و آثار این نهادها پرداخته شود. بدیهی است این چارچوب نظری میتواند زمینه و مقدمهای را برای تحقیقات کاربردی دربارهء کارکردهای انجمنهای علمی و پژوهشی در ایران فراهم کند.در این مقاله کارکردهای یاد شده به دو دستهء کارکردهای آشکار (manifest function) و کارکردهای پنهان (latent function) تقسیم و فهرستی از این دو دسته ارائه میشود.در پایان مقاله برای تسهیل ایفای کارکردهای مثبت انجمنها و ارتقای جایگاه و نقش آنان در نظام علمی و اجتماعی کشور دوازده راهکار پیشنهاد شده است.
Machine summary:
"بررسی کارکردهای آشکار و پنهان انجمنهای علمی و پژوهشی دکتر غلامرضا ذاکر صالحی عضو هیئت علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری چکیده یکی از ویژگیهای اساسی جامعهء مدنی،حضور پر رونق نهادها و تشکلهای علمی و فرهنگی خود انگیخته است؛نهادهایی که بتوانند در کنار دولت،تمام ظرفیتهای علمی و فرهنگی موجود جامعه را پوشش و ارتقا دهند.
در پایان مقاله برای تسهیل ایفای کارکردهای مثبت انجمنها و ارتقای جایگاه و نقش آنان در نظام علمی و اجتماعی کشور دوازده راهکار پیشنهاد شده است.
مقدمه الف)طرح مسئله نوشتههای جدید دربارهء آموزش عالی و آثار مکتوب مربوط به پیشبینی آیندهء علم و فناوری بیانگر ارتقای روز افزون نقش مؤسسات و نهادی علمی خود انگیخته و کاهش نقش انحصاری دانشگاهها در فرایند تولید و اشاعهء دانش است.
با توجه به این پیشزمینه و در نظر گرفتن چشماندازهای آیندهء علم و فناوری در جهان ضرورت و اهمیت تبیین نقش و کارکردهای انجمنهای علمی روشن یمشود،زیرا این انجمنها دست کم در سطح رقیبی برای دانشگاهها در ساختار علمی کشورها مورد توجه خواهند بود ترسیم این کارکردها میتواند جایگاه انجمنها را در ساختار کلان علمی کشور معلوم کند.
همچنین،این انجمنها میتوانند در مناطق گوناگون نقشهای مجلی را برای نظارت و ارتقای کیفیت در بخشهای مختلف اقتصادی و تولیدی و اجتماعی و توسعهء فرهنگ تحقیقات ایفا کنند از سوی دیگر،وجههء بیطرفانهء این مراکز علمی خودجوش و خوانگیخته موجب شده است که بتوانند یک موقعیت ویژه و منحصر به فردی به عنوان«شاهراه ارتباطی»کسب کنند و حلقهء اتصال دانشگاهها،بخش تولید،بخش تجارت،بخش خدمات و دولت باشند."