Abstract:
حوضههای بالادست این مخروطافکنهها،در محدودهی کوهستان بزقوش،هوازدگی مکانیکی و آبهای جاری میباشد،بنابراین،این مناطق همواره در معرض پدیدههای طبیعی ویرانگر مانند سیلابها و حرکات دامنهای مواد قرار دارند.این مخاطرات پیوسته سکونتگاهها و واحدهای زراعی و دامی مستقر بر روی مخروطافکنهها را تهدید کرده،تلفات جانی و خسارات مالی فراوانی را بهبار میآورند.به این ترتیب،ساماندهی مساکن روستایی و اجرای برنامههای عمرانی و توسعهای، نیازمند شناسایی ویژگیهای طبیعی مخروطافکنهها و حوضههای بالادست آنها است.رشته کوه«بزقوش»در شرق دریاچه«ارومیه»و جنوب تودهی کوهستانی«سبلان»واقع شده است. بر روی دامنههای پایکوهی آن،مخروطافکنهها به صورت منفرد یا بههم پیوسته توسعه یافتهاند و به دلیل وجود خاک حاصلخیز و آب فراوان،اکثر روستاها و واحدهای زراعی منطقه بر روی این مخروط ها شکل گرفتهاند.این مقاله براساس بازدیدهای صحرایی و تحلیل عکسهای هوایی،علل آسیب پذیری سکونتگاههای مستقر بر روی مخروطافکنههای پایکوههای شمالی رشته کوه بزقوش را مورد بررسی قرار میدهد.نتایج به دست آمده نشان میدهند به دلیل آنکه فرایندهای ژئومورفیک غالب در
Machine summary:
"دکتر فریبا کرمی1 آسیبپذیری سکونتگاههای روستایی مستقر بر روی مخروطافکنهها از سیلابها و حرکات مواد دامنهای (مورد مطالعه:پایکوههای شمالی رشته کوه بزقوش) چکیده: رشته کوه«بزقوش»در شرق دریاچه«ارومیه»و جنوب تودهی کوهستانی«سبلان»واقع شده است.
این مقاله براساس بازدیدهای صحرایی و تحلیل عکسهای هوایی،علل آسیب پذیری سکونتگاههای مستقر بر روی مخروطافکنههای پایکوههای شمالی رشته کوه بزقوش را مورد بررسی قرار میدهد.
نتایج به دست آمده نشان میدهند به دلیل آنکه فرایندهای ژئومورفیک غالب در -------------- (1)-عضو هیات علمی دانشگاه تبریز حوضههای بالادست این مخروطافکنهها،در محدودهی کوهستان بزقوش،هوازدگی مکانیکی و آبهای جاری میباشد،بنابراین،این مناطق همواره در معرض پدیدههای طبیعی ویرانگر مانند سیلابها و حرکات دامنهای مواد قرار دارند.
کلید واژهها: سکونتگاههای روستایی،مخروطافکنهها،سیلابها،حرکات تودهای مواد دامنهای، پایکوههای شمالی رشته کوه بزقوش مقدمه: مخروطافکنهها،یکی از اشکال پایکوهی در مناطق خشک و نیمه خشک میباشند(نادر صفت،9731،:65)و بین کوهستان(منبع تولید رسوب)و حوضههای رسوبی (محل تحویل رسوب)تشکیل میشوند(هاروی،9891:345)1.
مقالهی حاضر،با توجه به اهمیت این موضوعات،تاثیر برخی پدیدههای طبیعی (مانند سیل و حرکات مواد دامنهای)را بر مرکز مسکونی زراعی و دامی مستقر بر مخروط افکنههای پایکوههای شمالی رشته کوه بزقوش مورد بررسی قرار میدهد.
مخروطافکنهها در فاصلهی بین ارتفاعات شمالی رشته کوه بزقوش و دشت سراب به صورت منفرد یا بههم پیوسته بر روی دامنههای پایکوهی،توسعه یافتهاند(شکل 2).
شدت و عملکرد فرآیندهای انتقال مواد به پایکوههای شمالی رشته کوه بزقوش به حدی است که مدیران و برنامهریزان محیطی را به تلاش واداشته است تا با مکانیابی جدید برای تعدادی از روستاهای پایکوهی(مانند جقر که شیب حوضه بالادست آنها زیاد است)،از میزان خسارات و تلفات کاسته شود."