Abstract:
پس از انقلاب صنعتی تحولات اجتماعی و اقتصادی به ویژه فن آوری ها، نظام سکونتگاه های انسانی (شهری، روستایی) را به شدت تحت تاثیر قرار داده است، به گونه ای که سهم جمعیت شهری نسبت به جمعیت روستایی فزونی گرفته و در فضای لجام گسیخته و بدون برنامه و تا اندازه ای نشات گرفته از مهاجرت شدید و بی برنامه روستایی این امر مدیریت شهری را نه تنها در ارایه خدمات عمومی با مشکل روبرو ساخته است بلکه در عصر جهانی شدن مدیریت کارآمد و اثربخش را به یک مدیریت منفعل و اقتضایی مبدل ساخته است.
برابر بررسی های صورت گرفته جمعیت شهر نوبنیاد زاهدان طی نیم سده گذشته با نرخ رشد بیش از 3 درصد (85-1375) از 17495 نفر در سال 1335 به 567449 نفر در سال 1385 افزایش یافته است، بطوری که این روند آهنگ خدمات رسانی را نامتعادل کرده و عدالت اجتماعی، فضایی و پایداری شهری را مورد سوال قرار داده است.
یکی از روش های بهینه ی ارایه خدمات، تقسیم یک شهر به عنوان یک سیستم به مناطق مختلف و ارایه خدمات شهری متناسب با ویژگی جمعیتی است. هدف از این مقاله بررسی وضعیت جمعیت در مناطق شهری زاهدان و چگونگی تناسب آن با خدمات شهری است. روش پژوهش توصیفی و تحلیلی است که از مدل های کمی ویلیامسون و ضریب آنتروپی استفاده شده است.
نتایج به دست آمده نشان می دهد، تنها با ارایه ساز و کار توزیع خدمات برابر و متناسب با نیازهای جمعیتی می توان به تعادل در
Machine summary:
"جغرافیا و توسعه-شماره 11-بهار و تابستان 1387 صص:156-139 وصول مقاله:15/2/1385 تأیید نهایی:5/12/1386بررسی تطبیقی توزیع خدمات عمومی شهری از منظر عدالت اجتماعی مورد؛زاهدان دکتر حمید رضا وارثی استادیار جغرافیا دانشگاه اصفهان دکتر علی زنگیآبادی استادیار جغرافیا دانشگاه اصفهان حسین یغفوری دانشجوی دکتری جغرافیا دانشگاه اصفهانچکیده پس از انقلاب صنعتی تحولات اجتماعی و اقتصادی بهویژه فنآوریها،نظام سکونتگاههای انسانی(شهری، روستایی)را به شدت تحت تأثیر قرار داده است،به گونهای که سهم جمعیت شهری نسبت به جمیعت روستایی فزونی گرفته و در فضای لجامگسیخته و بدون برنامه و تا اندازهای نشأت گرفته از مهاجرت شدید و بیبرنامه روستایی این امر مدیریت شهری را نه تنها در ارایهی خدمات عمومی با مشکل روبرو ساخته است بلکه در عصر جهانی شدن مدیریت کارآمد و اثربخش را به یک مدیریت منفعل و اقتضایی مبدل ساخته است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 3:روند تغییرات و کارکرد شهر زاهدان توسط مدل بوژوگارنیه 75-35 با توجه به پیشینهی یادشدهی شهر و رشد جمعیتی و جمعیتپذیری بالای آن(جدول شماره 1) که اشاره شد،در جهت پایداری شهر نیازمند به برنامهریزی همهجانبه است،زیرا شهر در شرایط فعلی خود با مسایل مختلف شهری از جمله توزیع خدمات عمومی با مشکل روبرو است.
جدول 3:محاسبهی 12 نوع خدمات شهری بر اساس شاخص ضریب تغییر(ویلیامسون) برای مناطق سهگانهی زاهدان 1385-1375 (به تصویر صفحه مراجعه شود) مأخذ:محاسبه نگارندگان بر اساس دادههای آماری سال 1385 سازمانهای مربوطه 3-ضریب تغییرات سال 1385 نشان میدهد که منطقهی 2 همانند سال 1375 نامتعادلتر و به عبارتی روند قبلی حفظ و تشدید نیز گردیده است."