Abstract:
تحلیل داستان رستم و اسفندیار مقولهای است که هرچند استادان بسیاری به آن پرداختهاند، ولی همچنان جای بررسی و بذل دقت دارد. این داستان پیرامون سه شخصیت محوری رستم، اسفندیار و گشتاسب ـ به عنوان سه رأس یک مثلث ـ است که هر یک به عنوان نموداری از واقعیت و حقیقت تاریخی ما ایرانیان جلوهای تازه در عرصة روانشناسانه وجودیمان دارد؛ رستم به عنوان ابرمرد ملی، اسفندیار به منزلة رویینتنی سادهاندیش که بر جاودانگی هزلآمیز خویش طعنه میزند و گشتاسب به مثابة انسانی با بینش مدرن که از تمام فضای موجود برای احیای حیات پادشاهی و سیاسیاش بهره میگیرد. در این مقاله سعی بر تحلیل فلسفی و روانی این سه شخصیت کلیدی است. داستان یاد شده نه تنها انگیزهبخش بررسی این اشخاص است، بلکه علل کامیابی و ناکامی هر یک از آنان را در ساحتهای گوناگون به بحث مینشیند و از سویی دیگر تفاوت بینش تاریخی با بینش اجتماعی را تحلیل میکند. با این امید که این نوشتار بتواند خلأ موجود در زمینههای مذکور را پر کند.
Machine summary:
"در آن آیات علاوه بر مطالب گفته شده، واژگان کلیدی «جاودانی» و «ملک بیزوال»، اسفندیار را به خاطر متبادر میسازد که شاخصة بیمرگی در او، قدرتبخش وجود اوست، ولی از آنجا که در تمام اساطیر، در گوشهای راه نفوذ بویحیی (مرگ) برای ناپایداری انسان جاودانطلب باز است، از دروازة دیدگانش نفوذ میکند و چشم جهانبینش را نابینا میکند و این نابینایی تمثیلی از همان واقعیت نابینایی است که او از ابتدای داستان با آن رو به روست.
گشتاسب تدبیرگری اندیشمند است که برای رسیدن به هدف، حتی از فرافکنی نهاد خود به فرزند فروگذار نمیکند: سلیح و سپاه و درم پیش توست نژندی به جان بداندیش توست (فردوسی 1373، ج 6 : ب 145) او این گونه اسفندیار خام و جوان را متهم به بداندیشی میکند، ولی اسفندیار که نمیتواند از قدرت دست بکشد، اسیر دام پدر میشود و در مقابل سخن او میگوید: ترا نیست دستان رستم بهکار همی راه جویی به اسفندیار دریغ آیدت جای شاهی همی مرا از جهان دور خواهی همی ترا باد این تخت و تاج کیان مرا گوشهیی بس بود زین جهان (همان : 139-140) اما او نه لهراسب است که بتواند ترک دنیا نماید و چلهنشینی کند و نه همانند گشتاسب است که سیاستمدارانه پیش رود.
In the Name of God Persian Language and Literature Quarterly Journal Islamic Azad University-South Tehran Branch Deputy of Research No. 6, Spring 2007 Paper Submission Instructions 1.
in Persian Language and Literature The present article studies the works of two Iranian contemporary poets, Mohammad Ali Bahmani and Hosein Monzavi, and tries to examine the role of popular culture in their poems."