Abstract:
استفاده شده است.خود دست یابد یا فرصت کافی برای انجام این کار را در اختیار نداشت.از اواخر دههء 60 بار دیگر تشکلهای کشاورزی مورد توجه قرار گرفت و از اوایل دهه 70 شرکتهای تعاونی تولید روستایی به سرعت گسترش یافت.براساس سیاستهای اعلام شده وزرات کشاورزی رفع محدودیتهایی مانند خرد و پراکندگی اراضی،توسعه مکانیزاسیون،افزایش بهرهوری عوامل تولید و توسعه پایدار منابع آب و خاک کشور در اختیار تعاونیهای تولید روستایی گذاشته شد بنابراین موفقیت یا موفق نشدن این نظام بهرهبردای،نقش عمدهای در توسعه بخش کشاورزی و اقتصاد ملی خواهد داشت و بهدلیل این عملکرد تعاونیهای تولید روستایی استان همدان مورد مطالعه قرار گرفت. این مطالعه نشان میدهد که تعاونیها در امر یکپارچهسازی زمینهای خرد و پراکنده و تغییر نظام بهرهبرداری از نظام خرده مالکی به نظام اشتراکی و انجام فعالیتهای گروهی ناموفق بوده است ولی در امر توسعه مکانیزاسیون،بهبود روش آبیاری،افزایش بهرهوری عوامل تولید رواج بذر اصلاح شده و بهبود روش بهرهبرداری به موفقیتهای نسبی دست یافته است.مشکل عمده شرکتهای راه اندازی شده سودآور نبودن فعالیتهای اقتصادی آنهاست که خود اتکایی مالی این شرکتها را زیر سؤال برده است.دستیابی نداشتن به هدفهای یکپارچهسازی اراضی و کار گروهی و همچنین نبود خوداتکایی مالی شرکتها از یکسو و تغییر شدید شرایط اقتصادی اجتماعی مملکت نسبت به زمان تصویب قانون شرکتهای تعاونی تولید روستایی در 1349/12/24 ازسویدیگر بازبینی عمیق و همه جانبهای را در قوانین جاری و وضع قوانین جدید که متناسب با شرایط روز کشور بوده و دستیابی به هدفهای شرکتها را میسر سازد ضروری نشان میدهد. در این مطالعه پس از بررسی سوابق و مطالعات کتابخانه از روی آمارگیری دو مراحلهای،12 شرکت از 18 شرکت راهاندازی شده به ترتیبی انتخاب شدند که هر شرکت دست کم سه سال سابقه کار داشته باشد همچنین در هر شهرستان حداقل یک شرکت بررسی شود.جهت طبقهبندی دادهها و تجزیهوتحلیل اطلاعات بهدست آمده از روشهای آماری تجزیه واریانسپس از اصلاحات ارضی سال 1342 نظام بهرهبرداری خرده مالکی در بخش کشاورزی نظام غالب گردید.در این نظام میانگین مساحت مزرعه 5/59 هکتار بود که از چند قطعه زمین پراکنده آبی و دیم تشکیل میشد.بنابراین کوچکی مساحت مزرعه و پراکندگی زمینهای آن عامل محدودکننده توسعه بخش قلمداد شد و برای رفع آن اقدامات مختلفی بهعمل آمد که از آن جمله تشکیل شرکتهای سهامی کشاورزی و تعاونیهای تولید روستایی و همچنین راهاندازی مشاعها در سالهای پس از انقلاب اسلامی است که هیچ یک از این اقدامات نتوانست به اهداف
Machine summary:
"در ماده 1 قانون آمده است که به منظور یکپارچه کردن قطعات زمینهای مزروعی کشاورزان داوطلب عضو شرکت تعاونی هر یک از دهات حوزه عمل شرکتهای تعاونی در جهت امکان حداکثر بهرهبرداری از منابع آب و خاک کشور از طریق تأسیس شبکههای نوین آبیاری و تسطیح زمینهای مزروعی و احداث راههای ارتباطی بین مزارع و آشنا ساختن اعضا با اصول و شیوههای جدید کاشت و برداشت و استفاده صحیح از وسایل و ماشینآلات کشاورزی متناسب با شرایط محلی و رعایت نظام تعاون و احیا زمینهای بایر و مسلوب المنفعه و موات واقع در منطقه عمل شرکتهای مزبور با مجاور آن و همچنین فراهم نمودن امکانات و تسهیلات بیشتر برای توسعه و بهبود و ایجاد صنایع دستی و تبدیل فراوردههای دامی و کشاورزی و گسترش فعالیتهای مفید غیرکشاورزی و بالنتیجه فراهم شدن موجبات افزایش تولید و درآمد سرانه سکنه روستاها و تأمین رشد مداوم اقتصاد کشور به وزارت اصلاحات اراضی و تعاون روستایی اجازه داده میشود با رعایت اصول مالکیت فردی کشاورزان و تأمین حقوق ناشی از آن بهتدریج و متناسب با امکانات دولت و همچنین استقبال کشاورزان از برنامه یکپارچه کردن زمینها و تعاونی نمودن تولید در حوزه عمل شرکتهای تعاونی روستایی حائز شرایط،برنامه مذکور را به مورد اجرا گذارد."