محاسبه رشد بهره وری کل عوامل به کمک مدل های ناپارامتری تحلیل پوششی داده ها؛ با یک مطالعه موردی در صنعت برق Journal Article

بهره‌وری کل عوامل (TFP)، معیاری برای محاسبه ‌میزان بهره‌وری در یک سازمان است. این شاخص توصیف‌کننده روند تبدیل هزینه کل به درآمد کل است و لذا افزایش آن در یک سازمان می‌تواند منجر به پیشرفت در بازار رقابتی، بهبود عملکرد بخش‌های مختلف، نزدیک شدن هر‌چه بیشتر به اهداف برنامه‌ریزی شده، کاهش هزینه‌‌ها، افزایش درآمد، بهبود کیفیت تولید یا خدمات و غیره گردد. در برنامه چهارم توسعه آمده است که همه دستگاه ‌های اجرائی مکلفند سهم ارتقای بهره‌وری در رشد تولید مربوطه را تعیین کرده و الزامات و راهکار‌های لازم برای تحقق آن‌ها را برای تحول کشور از یک اقتصاد نهاده محور به یک اقتصاد بهره‌ور محور مشخص نمایند، به‌طوری که سهم بهره‌وری کل عوامل در رشد تولید ناخالص داخلی(GDP) حداقل به 3/31 درصد و متوسط رشد سالیانه بهره‌وری نیروی کار، سرمایه و کل عوامل تولید به‌ترتیب به مقادیر حداقل، 5/3، 1 و 5/2 درصد برسد. لذا لزوم تعیین رشد بهره‌وری کل عوامل و عوامل تأثیرگذار بر آن، به منظور برنامه‌ریزی و ارائه راهکارهایی در جهت ارتقای بهره‌وری، با توجه به این قانون و موارد ذکر شده، کاملا مشخص می‌شود. این مقاله به جهت پوشش اهداف مذکور، روشی را با تلفیق مدل‌های ناپارامتری تحلیل پوششی داده‌‌ها (DEA) و شاخص رشد بهره‌وری تورنکوئیست ارائه می‌دهد که علاوه بر محاسبه رشد TFP، میزان تأثیر تغییرات کارایی و تغییرات تکنولوژی را در رشد مربوطه، در طول زمان و با وجود تنها یک واحد تصمیم‌گیرنده (DMU)، محاسبه می‌نماید. این مقاله همچنین، به منظور بررسی دقیق‌تر موارد شرح داده شده، در یک مطالعه موردی در صنعت برق، به بررسی رشد TFP و عوامل موثر در رشد آن در طی سال‌های 1347 تا 1383 می‌پردازد.

Total Factor Productivity (TFP) as an index for calculating productivity level in an organization، describes the conversion procedure of total expenditure into total income. Therefore TFP growth will result improvements in market competition، production and services quality and performance، progress in planned targets، expenses reduction، incomes expansion and etc. In order to evolue from an input oriented to productivity oriented economy، all administrations are bound to declare the portion of productivity growth in their respective production growth in the Fourth Development planning. Such that at the end of the Fourth planning the TFP portion in GDP growth has to reach 31.3%. Although an average growth of 3.5% in Labor، 1% in Capital and 2.5% in Total Factor have to be achieved annually during the Fourth planning. However، recognizing the sources of productivity growth for planning and deriving solutions is of great importance. In addition to TFP growth calculation، using a combination of non-parametric Data Envelopment Analysis (DEA) method and Tornquist productivity growth index، provide a decomposition of efficiency and technological changes quota in the respective TFP growth for one Decision Making Unit (DMU) in adjacent time periods. To examine the proposed method more accurately، in this study the TFP growth and effective factors through years (1347-1383) in Iran’s Electric Power industry has been analyzed.

"این مقاله به جهت پوشش اهداف مذکور، روشی را با تلفیق مدل‌های ناپارامتری تحلیل پوششی داده‌‌ها (DEA) و شاخص رشد بهره‌وری تورنکوئیست ارائه می‌دهد که علاوه بر محاسبه رشد TFP، میزان تأثیر تغییرات کارایی و تغییرات تکنولوژی را در رشد مربوطه، در طول زمان و با وجود تنها یک واحد تصمیم‌گیرنده (DMU)، محاسبه می‌نماید. برای محاسبه شاخص بهره‌وری مالمکوئیست با استفاده از مدل‌های DEA احتیاج به وجود داده‌‌هایی خاص است، به‌عبارت دقیق‌تر، مرز تکنولوژیکی (مرز کارا ) که مبنای محاسبه شاخص‌‌های رشد است، در این جا با بهره‌گیری از برنامه‌ریزی ریاضی و بر اساس تقابل و مقایسة واحد‌های تحت بررسی ساخته می‌شود، بنابراین، در مواقعی که فقط یک واحد تصمیم‌گیرنده موجود و هدف محاسبه رشد TFP آن واحد در طول زمان باشد، به‌دلیل عدم کارکرد مدل‌‌های DEA که منجر به عدم وجود مرز کارا می‌شود، این روش با شکست مواجه خواهد شد. 6- نتیجه¬گیری و ارائة توصیه¬‌های سیاستی یکی از شاخص‌‌های معروف در محاسبه رشد بهره‌وری کل عوامل با استفاده از تکنیک‌های ناپارامتری DEA، شاخص بهره‌وری مالمکوئیست است، این شاخص در صورت وجود داده‌‌هایی خاص، شامل چند واحد تصمیم‌گیرنده در هر دوره، می‌تواند رشد TFP واحد‌های تحت بررسی را محاسبه و نتایج را به تغییرات کارایی و تغییرات تکنولوژی تفکیک نماید؛ اما در بسیاری از شرایط فقط یک واحد تحت بررسی موجود است، بنابراین این شاخص به‌دلیل استفاده از مدل‌های DEA، در محاسبه رشد TFP در چنین شرایطی، ناتوان است."