Abstract:
با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و پیدایش نفت در دریای خزر و ظهور کشورهای تازه استقلال یافته در حاشیهء آن،کشورهای نوخاسته،خواهان مشخص شدن وضعیت مالکیت و تعیین حدود خود برای استخراج منابع بستر و زیر بستر دریای خزر بهطور مستقل گردیدهاند.مبنای حقوقی دریای خزر به دنبال پدید آمدن سه کشور دیگر در حاشیهء آن در چندسال اخیر،بهعنوان منطقهای حیاتی و اقتصادی و یکی از مهمترین مناطق راهبردی جهان،باعث بروز اختلافات و رقابتهای مهم منطقهای و کانون توجه کشورهای منطقهای و فرامنطقهای گردیده است و کشورهای ساحلی دریای خزر،هرکدام نظرات خاصی در مورد نظام حقوقی این دریا ارائه میدهند.اما در حال حاضر،بر مبنای حقوق بینالملل،معاهدات 1921 و 1940م.،حاکم بر وضعیت حقوق دریای خزر میباشد.
در این مقاله،به منظور آشنائی با نظام حقوقی حاکم بر این دریا،ابتدا به پیشینهء تاریخی روابط ایران و روسیه پرداخته میشود و بعد موقعیتها و اهمیت دریای خزر،نظام حقوقی حاکم بر آن و حاکم بر دریاهای بسته در حقوق بینالملل بررسی شده و به دنبال آن،نظام حقوقی خزر،قبل از فروپاشی شوروی و پس از آن و نیز نظام حقوقی پیشنهادی برای دریای خزر در شرایط فعلی،ارائه گردیده است.
Machine summary:
"با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و پیدایش نفت در دریای خزر و ظهور کشورهای تازه استقلال یافته
فرامنطقهای گردیده است و کشورهای ساحلی دریای خزر،هرکدام نظرات خاصی در مورد نظام حقوقی این
حقوق بینالملل بررسی شده و به دنبال آن،نظام حقوقی خزر،قبل از فروپاشی شوروی و پس از آن و نیز نظام
حقوقی پیشنهادی برای دریای خزر در شرایط فعلی،ارائه گردیده است.
بر این دریا نیز لغو گردید و ایران از حق کشتیرانی
تعیین رژیم حقوقی این دریا میباشد.
نظام حقوقی حاکم بر دریای خزر
نظام حقوقی دریای خزر پیش از فروپاشی
ارتباط مستمر با دریای خزر داشته است و در
حقوقی حاکم بر دریای خزر تأکید کرد و علاوه
این روابط،بر رژیم حقوقی حاکم بر دریای خزر نیز
نیز برای ایران داشته است.
در ناوگان ایران در دریای خزر تأکید کردند تا
حدود و مرز دریائی بین دو کشور در دریای خزر
دولتهای ساحلی دریای خزر بود.
نفت در دریای خزر حفر شده است.
منابع طبیعی،بر اهمیت دریای خزر افزوده است.
گاز موجوددر بستر و زیر بستر دریای خزر است.
نسبتا عمیق خزر در سواحل کشور ایران قرار دارد
شدهء ایران و شوروی سابق در زمینهء دریای خزر،
پیرامونی دریای خزر فراهم کند و به این ترتیب،
نظام حقوقی پیشنهادی برای دریای خزر در
دریای خزر واقع در بخش ایران در ساختارهای
حقوقی برای ایران دارای فرصتهای متفاوت است:
کشور از دریای خزر و منابع طبیعی ساحلی آن
ملی جمهوری اسلامی ایران را در این دریا با
حقوقی دریای خزر خواهد بود77.
ساحلی این دریا راجع به رژیم حقوقی آن وجود"